Digitalna istorija

web adresar, internet sajtovi i digitalni alati: istorija, istoriografija, arhivistika

Author: admin

African Activist Archive

admin

African Activist Archive

African Activist Archive, <http://africanactivist.msu.edu/> (02. XI 2010).

African Activist Archive Project je posvećen čuvanju dokumenata i sećanja na aktivizam u Sjedinjenim Državama koji je podržavao borbu afričkih naroda protiv kolonijalizma, aparthejda i socijalne nepravde od pedesetih do devedesetih godina XX veka. U okviru Projekta sakuplja se onlajn arhiva istorijskih izvora: pamfleti, bilteni, brošure, bedževi, posteri, majice, audio i video zapisi, lična sećanja i intervjui sa aktivistima, direktorijumi arhivskih ustanova i specijalne zbirke biblioteka i istorijskih društava od značaja za buduća istraživanja. Sajt Projekta je jednostavno podeljen u par osnovnih sekcija. Početna stranica sadrži kratak uvodni tekst o samom projektu, a sa desne strane vizuelno su predstavljeni linkovi ka medijskoj galeriji: posteri, bedževi, dokumenta, fotografije, audio, video i majice. Osnovni meni se nalazi u horizontalnoj ravni u vrhu stranice i sadrži: link za povratak na početnu stranicu, Galeriju (indeksirane sve jedinice prema vrsti medija i količini), Pregled (Browse), koji, osim indeksirane galerije prema vrsti medija, daje i linkovani spisak afričkih izvora poređan abecednim redom prema imenu države, ali i spisak američkih organizacija sa materijalom koji je od svake ustupljen za potrebe sajta. Osim toga, osnovni meni sadrži i veoma dobro kreiranu mašinu za naprednu pretragu, zatim web adresar svih arhivskih institucija čiji sadržaji su ovde prezentovani, sa osnovnim informacijama o svakom arhivu, detaljan spisak linkova ka drugim, sličniim web lokacijama, kao i stranicu koja sadrži detaljnije informacije o samom Projektu.

Slobodan Mandić, 2. novembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 130.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Archival Sound Recordings

admin

Archival Sound Recordings

The British Library, Archival Sound Recordings,
<http://sounds.bl.uk/> (01. XI 2010).

Onlajn Arhiv zvučnih dokumenata Britanske biblioteke sadrži skoro 50.000 odabranih snimaka muzike, govora, kao i ljudskog i životinjskog okruženja. Svaki posetilac sajta može slobodno pretražiti celu bazu zvučnih zapisa, preslušati 22.500 jedinica, za koje autorska prava to dopuštaju, ali i da vidi beleške i tagove koje su dodali ostali korisnici. Članovi licenciranih obrazovnih ustanova iz Ujedinjenog Kraljevstva, pored pretrage svih dokumenata, i preslušavanja zapisa, imaju mogućnost i njihovog preuzimanja, a mogu i dodavati komentare, tagove i praviti liste svojih omiljenih zapisa. Čitav zvučni arhiv podeljen je u nekoliko osnovnih kategorija: Izgovori i dijalekti; Umetnost, književnost i performansi; Klasična muzika; Ambijent i priroda, Džez i popularna muzika; Usmena istorija; Istorija snimanja zvuka; Svetska i tradicionalna muzika. Svaka kategorija je dotatno izdeljena na podgrupe, kao u slučaju Usmene istorije, gde nalazimo dodatne kategorije: umetnost, fotografija i arhitektura; snimci prvih govora, preživeli Jevreji o Holokaustu; istorija britanske nauke; istorija džeza u Britaniji, javne debate u crkvi St Mary-le-Bow. U svakom trenutku, tj. na svakoj stranici unutar sajta, moguće je pristupiti mašini za pretragu, koja kombinuje zadate reči sa osnovim kategorijama. Bogatstvom sadržaja i kvalitetom prezentovanog materijala Zvučni arhiv Britanske biblioteke preporučuje se svakome ko se zanima za audio arhive i fonodokumentalistiku, kao i onima koji u svoja istraživanja žele da uključe i širi opseg iastorijskih izvora. Napomenimo da se u okviru Digitalne Narodne biblioteke Srbije nalazi i zbirka Muzikalije i fotodokumenti koja sadrži 507 digitalizovanih starih gramofonskih ploča na 78 obrtaja iz bogate zbirke  fonodokumenata NBS.

Slobodan Mandić, 1. novembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 129.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

London Lives 1690 to 1800

admin

London Lives 1690 to 1800 ~ Crime, Poverty and Social Policy in the Metropolis

London Lives 1690 to 1800 ~ Crime, Poverty and Social Policy in the Metropolis, Version 1.0r1 September 2010, <http://www.londonlives.org/index.jsp> (03. XI 2010).

Internet prezentacija Projekta Londonski životi daje na raspolaganje, potpuno digitalizovane i u pretraživoj formi, širok opseg primarnih izvora o Londonu XVIII veka, sa naročitim fokusom na život običnih ljudi, tj. nižih slojeva stanovništva. Dostupni materijal sadrži preko 240.000 rukopisa i štampanih strana iz osam londonskih arhiva, uz dodatnih petnaest digitalnih kolekcija stvorenih u okviru drugih projekata. Prezentovani izvori sadrže preko 3.35 miliona ličnih imena, a olakšavajuća je okolnost što je korisnicima omogućeno da zajedno povezuju podatke koji se odnose na iste osobe i na taj način prave biografije najbolje dokumentovanih ličnosti. Osnovne opcije korišćenja sajta dostupne su svakome bez registracije, a korisnici koje žele naprednije forme korišćenja, poput sakupljanja imena koja se odnose na istu osobu i druge oblike saradnje, to mogu učiniti besplatnom registracijom uz uslov poštovanja pravila koja su data.

Korišćenje ove ogromne baze koja sadrži 39 različitih vrsta dokumenata olakšano je i jednostavnom strukturom sajta sa svega nekoliko osnovih odeljaka: Početna strana, Pretraga (napredna mašina za pretraživanje sa upitima za ime, prezime, tip dokumenta, vremenski opseg), Pregledanje u okviru svake vrste dokumenata (parohijski arhivi, kriminal, dokumenti sudova, dokumenti bolnica i cehova, dodatne kolekcije) po dekadama, Životi (biografije po abecednom redu, sa ključnim rečima), Istorijska pozadina (široki uvod u teme, institucije i sadržana dokumenta), Wiki stranica (namenjeno registrovanim korisnicima koji učestvuju u izgradnji sajta) i Projekat (stranica koja posetiocima daje sve informacije vezane za sam Projekat).

Po uzoru na Projekat o životu običnih ljudi u Londonu u XVIII veku mogle bi se pokrenuti inicijative i za slične projekte kod nas, uzimajući u obzir, na primer, sadržaj fondova Zemunski magistrat i Uprava grada Beograda u Istorijskom arhivu Beograda.

Slobodan Mandić, 3. novembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 128.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Het Biografisch Portaal van Nederland

admin

Het Biografisch Portaal van Nederland

Het Biografisch Portaal van Nederland, <http://www.biografischportaal.nl/> (30. X 2010).

Holandski biografski portal nastao je kao plod saradnje različitih akademskih i kulturnih institucija u Holandiji, sa namerom da se u jednoj bazi sakupe podaci i biografije svih ličnosti od značaja za holandsku istoriju iz najrazličitijih izvora, od najstarijih vremena do savremenog doba. Tu su sakupljeni podaci, kako o ličnostima rođenim u Holandiji, tako i o onima koji su došli iz inostranstva i ostavili traga na holandsku istoriju, kako u današnjoj Holandiji, tako i u okviru nekadašnjih koloniojalnih poseda. Trenutno je od popisanih 60.772 ličnosti u 71.609 biografije, u onlajn pretrazi moguće pronaći preko 2000 ličnosti. S obzirom da se podaci sakupljaju iz najrazličitjih izvora, starih i novih biografskih kolekcija, izvori su katogerizovani u tri grupe, prema pouzdanosti (kategorije A, B i C), a izvršena je i gruba kategorizacija u odnosu na ono čime su se određene ličnosti u životu bavile. Za svaku ličnost su dati, osim osnovnih podataka (mesto, godina rođenja i smrti, pol, zanimanje) i jedna, ili više biografija povezanih sa različitim izvornicima. Posetiocima sajta je omogućeno i da putem elektronske komunikacije predlože korekcije podataka o nekoj ličnosti, ali ne i da daju sugestije za dodavanje ličnosti koje do sada nisu uključene u bazu. U rubrici sajta Najčešća postavljena pitanja (FAQ) data su mnoga pojašćenja u vezi aktivnosti i rada na Portalu, kao i forma za pravilno citiranje preuzetih podataka. U odeljku sa korisnim linkovima date su i adrese sličnih projekata u drugim državama. Osim osnovnih informacija o radu i aktivnostima na Portalu, sav sadržaj trenutno je dat samo na holandskom jeziku.

Slobodan Mandić, 30. oktobar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 127.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Siberian Archives

admin

Siberian Archives

Endangered Archives Programme, Siberian Archives, <http://www.arts.ualberta.ca/vcr/eap016/index.php> (29. X 2010).

Vizuelni arhiv Sibira sadrži bogatu kolekciju od nekoliko hiljada fotografija koje dokumentuju ljude, predele i razvoj Centralnog Sibira krajem 19. i početkom 20 veka. Većina fotografija je nastala tokom prve tri decenije XX veka, u periodu dramatičnih promena za stanovnike ove oblasti. Naprednu pretragu baze fotografija je moguće izvesti prema nekoliko zadatih kriterijuma (ime fajla, foto komentar, organizacija, godina, fotograf, ključna reč…), a pretraživanje je efektnije ukoliko se upiti zadaju na ruskom jeziku, ćirilicom i transliterovanom latinicom. Kolekcija je digitalizovana u okviru Projekta Picturing Central Siberia pokrenutog 2007. godine od strane Programa za ugrožene arhive (Endangered Archives Programme), sa namerom zaštite, očuvanja, proučavanja i predstavljanja vizuelnog arhivskog nasleđa Sibira i preindustrijske i ranoindustrijske kulturne istorije. Projekat obuhvata presovjetsku i sovjetsku eru sa pogledom na urođeničke sibirske narode, društva naseljenika, misionare, starovernike, egzile, komuniste, socijalne agitatore i sve ostalo karakteristično za taj period. Vizuelni arhiv uključuje fotografije, negative, ilustracije, filmove, kao i druge objekte materijalne kulture koji su sačuvani u lokalnim, regionalnim, nacionalnim i privatnim kolekcijama Rusije i Sibira. Osim ulaska u pretraživu bazu fotografija, posetilac sajta može se detaljnije informisati o samom projektu, akutelnim dešavanjima, ustanovama i ličnostima koji u njemu učestvuju, a posredstvom korisnih linkova posetiti i druge prezentacije sličnog sadržaja. Posebno zanimljivo i korisno, svima koji se interesuju za digitalizaciju kulturnog nasleđa i fotografskih kolekcija, biće detaljnije informacije o arhivskim tehnikama i data-protokolima, sa dodatnim objašnjenjima procesa skeniranja dokumenata (u sekciji Resources).

Slobodan Mandić, 29. oktobar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 126-127.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Islamic Heritage Project

admin

Islamic Heritage Project

Open Collections Program at Harvard University, Islamic Heritage Project, <http://ocp.hul.harvard.edu/ihp/> (27. X 2010).

Svrha Projekta islamsko nasleđe Univerzita Harvard  je katalogizacija, konzervacija i digitalizacija islamskih rukopisa, mapa i objavljenih tekstova iz čuvene harvardske biblioteke i muzejskih kolekcija. Do sada su napravljene, a posredstvom Internet prezentacije svima slobodno dostupne, digitalne kopije od preko 280 manuskripta, 275 štampanih tekstova, 50 mapa, sve ukupno preko 156.000 stranica. Korisnicima je omogućena pretraga i pregledanje materijala koji datira od X do XX veka i koji reprezentuje različite regione (Saudijska Arabija, Severna Afrika, Egipat, Sirija, Liban, Palestina, Iran, Irak, Turska, Južna, Jugoistočna, Centralna Azija), jezike (prevashodno arapski, persijski i otomanski turski; kao i urdu, čagatai, malajski, gudžarati, indijski jezici, i nekoliko zapadnih) i teme (religijski tekstovi sa komentarima, sufizam, istorija, geografija, pravo, astronomija, astrologija, matematika, medicina, poezija, književnost, filozofija, kaligrafija, rečnici i gramatike, biografska i autobiografska dela). U okviru kolekcije manuskrpipta nalazi se i jedan originalni rukopis nastao u Beogradu 1698. godine. Reč je o prvoj biografiji proroka Muhameda podeljenoj u sekcije na Meku i Medinu, autora Nabija, koju je zapisao pisar Zeili Es-siyar. Takođe, odeljak sa digitalizovanim mapama sadrži i 15 karata Balkana nastalih u hronološkom rasponu od 1572. do 1908. godine među kojima je i karta Beograda iz 1717. godine. Materijal u okviru svake posebne sekcije (objavljeni materijali, manuskripti, mape) moguće je lako i brzo pregledati prema naslovu, autoru/tvorcu, zemlji porekla, jeziku, temi, a posebno je data i napredna mašina za pretragu sajta.

Slobodan Mandić, 27. oktobar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 125.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Finding Moving Images in European Collections

admin

filmarchives online, Finding Moving Images in European Collections

filmarchives online, Finding Moving Images in European Collections, <http://www.filmarchives-online.eu/> (13. XII 2010).

Evropski filmski onlajn arhiv omogućava jednostavan i besplatan pristup katalogu informacija iz filmskih arhiva širom Evrope. U formi multilingvalnog Web portala omogućeno je pretraživanje filmskih dela prema sadržaju, filmografskim podacima i fizičkim karakteristikama. Rezultati pretrage sadrže informacije o postojanju i lokaciji materijala, kao i detalje koji omogućavaju pristup. Baza podataka nije fokusirana na igrani film, već pre na dokumentarne i obrazovne filmove, filmske žurnale, putopisne, reklamne, naučne, industrijske, eksperimentalne, sportske i animirane filmove. Evropski filmski onlajn arhiv nastao je kao rezultat rada u okviru MIDAS projekta (Baza podataka pokretnih slika za pristup i ponovnu upotrebu evropskih filmskih kolekcija) koji je pokrenut kao pilot projekat u sklopu MEDIA Plus programa Evropske komisije. Od početka rada na projektu 2006. godine do januara 2009. godine uključeno je 18 institucija i arhiva pod vođstvom Holandskog filmskog instituta (DIF). Centralni mesto sajta predstavlja odeljak Pretraga pokretnih slika, što je u stvari veoma napredna mašina za pretragu baze gde je pretraživanje moguće u kombinaciji veoma različitih kategorija, počevši od lokacije, preko ključnih reči naslova, ličnosti, produkcije, sadržaja, mesta, zvuka, formata filma, boje, tipa kopije i sl. Osim što predstavlja najobuhvatniju i stalno rastuću evropsku filmsku bazu, ovaj projekat je ujedno i  odličan pokazatelj i putokaz na koji način se danas prave veliki evropski kulturni poduhvati uz pomoć novih tehnologija.

Slobodan Mandić, 13. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2010, str. 123.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar)”, u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2010, Bеograd, 2011, str. 115-123.

CriticalPast.com

admin

CriticalPast.com

Andy Erickson, Jim Erickson, CriticalPast.com, <http://www.criticalpast.com/> (13. XII 2010).

Komercijalni sajt CriticalPast.com delo je tima ljudi iz različitih oblasti, stručnjaka za arhivska istraživanja, filma i Internet profesionalaca, sve u nameri pravljenja jednog od najvećih privatnih onlajn arhiva u svetu. Kolekcije sadržane u ovoj prezentaciji obuhvataju hiljade sati video materijala, milione fotografija, sa tendencijom neprekidnog rasta. Filmski zapisi i fotografije preuzimani su većinom iz izvora američkih vladinih agencija. Međutim, tu je moguće pronaći video dokumentarni materijal iz čitavog sveta, pa tako i desetine zapisa iz Srbije, Beograda i Jugoslavije. Mnogi od preko 57.000 video klipova imaju veliku dokumentarnu vrednost i predstavljaju veoma važne istorijske izvore, koji su sada, posredstvom ovog sajta, dostupni na uvid besplatno svima. Komercijalnost sajta, na prvom mestu, ogleda se u tome što je date video snimke, uz novčanu nadoknadu moguće preuzeti u vidu kopije, ili pogledati u većoj (full screen) rezoluciji. Takođe, ispod svakog pojedinačnog videa otvara se niz fotografija preuzetih iz dotičnog video snimka, koje je moguće pogledati i u većoj rezoluciji, ali sa reklamnim natpisom preko fotografije, koje je takođe moguće kupiti. Kolekciju je moguće pretraživati na dva načina: pregledati snimke prema dekadama (od 1890-ih do 1990-ih), ili preko ključnih reči pomoću mašine za naprednu pretragu. Svaki video zapis sadrži besprekorno uredno organizovane podatke o sadržaju snimka, lokaciji, datumu, trajanju, da li je film zvučan, istorijsku pozadinu, ali i precizno navedenu odrednicu odakle je snimak preuzet, tj, gde je pohranjen original. Registorovani korisnici sajta imaju mogućnost da sugerišu korekcije, ili dodatne informacije vezane za svaki pojedinačni snimak. Bez obzira na komercijalnu stranu sajta, bogatstvom materijala, dizajnom sajta i odličnom organizovanošću materijala CriticalPast.com predstavlja nezaobilazno Internet skladište svim istoričarima i ljubiteljima dokumentarnih istorijskih filmova.

Slobodan Mandić, 13. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2010, str. 122.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) VIII. Film”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2010, Bеograd, 2011, str. 115-123.

Deutsche Kinemathek – Museum für Film und Fernsehen

admin

Deutsche Kinemathek – Museum für Film und Fernsehen

Deutsche Kinemathek – Museum für Film und Fernsehen,<http://www.deutsche-kinemathek.de/> (13. XII 2010).

Sajt Nemačke kinoteke – muzeja za film i televiziju sasvim je prikladan prezentacijama ovakvih institucija na „svetskoj mreži”. Tu se mogu naći brojne informacije od značaja za publiku i rad Kinoteke. Dvojezična prezentacija, na nemačkom i engleskom jeziku, lepo je dizajnirana i pregledno organizovana. Glavni meni postavljen je horizontalno u gornjem delu ekrana, u padajućoj formi, sa dodatnim odeljcima za svaku celinu. Pored osnovnih informacija o Kinoteci-muzeju, sajt sadrži i odeljak o izložbama: stalnoj filmskoj, kao i televizijskoj postavci, proteklim, sadašnjim i planiranim izložbama. U odeljku pod nazivom Arhiv nalaze se informacije o filmskom, foto, arhivu istorijske filmske opreme, arhivu kostima, berlinskoj kolekciji Marlene Ditrih, arhiv ličnih zaostavština, postera, scenarija i audio dokumenata, specijalnih efekata, tekstila i arhiv 3D objekata. Sajt još nudi informacije o filmskoj distribuciji, publikacijama, retrospektivama (za 2011. god,  retrospektiva 61. Berlinskog filmskog festivala biće posvećena Ingmaru Bergmanu), biblioteci  (sa mogućnošću preuzimanja kataloga u .pdf formatu). Press strane sadrže informacije o događajima i fotografije sa izložbi i ostalih dešavanja. Iako neopterećen količinom materijala i multimedijalnim sadržajima, Internet prezentacija Nemečke kinoteke pruža sve relevantne informacije svakome zainteresovanom za rad i aktivnosti ove ustanove.

Slobodan Mandić, 13. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2010, str. 121.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) VIII. Film”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2010, Bеograd, 2011, str. 115-123.

Making Sense of Films

admin

Tom Gunning, ”Making Sense of Films”

Tom Gunning, ”Making Sense of Films’‘, у: History Matters: The U.S. Survey Course on the Web, February 2002, <http://historymatters.gmu.edu/mse/film/> (13. XII 2010).

Američki Istorijski filmski komitet osnovan je 1970. godine sa namerom pokretanja časopisa o filmu i istoriji. Pored toga, Komitet je sebi postavio za cilj korišćenje filmskih izvora u nastavi i istraživanjima, širenje informacija o filmu i upotrebi filma od strane istoričara i naučnika iz drugih društvenih nauka, da bi združeno stvarali efektivan sistem za zaštitu filma u svrhu naučničkog pristupa filmskim arhivama, i da bi se organizovale periodične konferencije i seminari. U skladu sa tim, Internet prezentacija časopisa Film i istorija posetiocima pruža različite informacije i mogućnosti: istorijat, misiju, filozofiju i metodologiju časopisa; raspored konferencija i događaja i pozive za učešće na njima; učestvovanje u diskusionom forumu za razmenu mišljenja i informacija o razvoju filma i njegovom odnosu prema istorijskim trendovima; recenzije filmova; Vodič kroz dokumentarne filmove u formi tematskog kataloga sa oko četrdeset pojmova; linkove ka velikom broju relevantnih Internet prezentacija (u odeljku Izvori); kompletnu bibliografiju časpisa u .pdf formatu. Na početnoj stranici sajta u rubrici Vesti nalazi se link ka sadržaju poslednjeg broja časopisa, kao i link ka Projektu MUSE, gde su besplatno dostupne elektronske kopije prethodnih brojeva Filma i istorije.

Slobodan Mandić, 13. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2010, str. 120.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) VIII. Film”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2010, Bеograd, 2011, str. 115-123.