_Digitalna istorija – Page 4 – Digitalna istorija

Center for History and New Media, Zotero: The Next-Generation Research Tool, <http://www.zotero.org/> (05. XII 2008).

Zotero (Zotero) je besplatan softver, ili dodatak za Firefox brauzer, koji pomaže korisnicima u sakupljanju, upravljanju, organizovanju i analiziranju bibliografskih podataka (citata, tekstova, Web stranica, video zapisa, slika i drugih objekata). Ovaj softver je tesno povezan sa onlajn izvorima, tj. omogućava korisniku da detektuje kada naiđe na knjigu, članak, ili neki drugi objekat na Web-u i da potom, što je omogućeno na mnogim bitnim sajtovima za istraživače (Google Scholar, Google Books, Amazon.com i dr), relevantne bibliografske podatke sačuva za kasniju upotrebu, ili da ih eksportuje u neki drugi format. Na Internet prezentaciji Centra za istoriju i nove medije, čiji stručnjaci su i autori programa, moguće je preuzeti program i pronaći detaljna uputstva za korišćenje. Urednici časopisa PC Magazine su Zotero proglasili za najbolji besplatan softver u 2007. godini. Iako korišćen od strane stručnjaka iz različitih društvenih nauka, trebalo bi skrenuti pažnju da su ovaj program kreirali upravo istoričari da podupru istorijska istraživanja, kao i da se na mnogim svetskim univerzitetima i odeljenjima za istoriju uveliko analiziraju i koriste alati poput ovoga u svrhu unapređivanja i bolje organizovanog rada.

Slobodan Mandić, 5. decembar 2008.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2008, str. 151.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IV”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2008, Bеograd, 2009, str. 149-158..

Children and Youth in History

January 20, 2021February 24, 2021 admin

Children and Youth in History

Center for History and New Media, Children and Youth in History, 2008, <http://chnm.gmu.edu/cyh/> (04. XII 2008).

Osnovna namera projekta Deca i mladost u istoriji je da pomogne nastavnicima i studentima u sagledavanju uloge mladih ljudi u prošlosti tako što će im omogućiti pristup informacijama o životnom iskustvu dece i omladine iz različitih perspektiva, kao i o menjanju pogleda na detinjstvo i adolescenciju u različitim kulturama i civilizacijama kroz istoriju. Materijal na sajtu je usmeren na pitanja poput: kako je bilo biti dete ili adolescent kroz istoriju? Kako je sagledavano detinjstvo? Kako se ono menjalo i šta je u tim promenama ostajalo isto? Koji faktori su oblikovali detinjstvo i na koji način su deca oblikovala istoriju, društvo i kulturu? Sajt je podeljen na četiri osnovne sekcije: bazu podataka primarnih izvora sa uputstvima za korišćenje; prikaze Web sajtova koji vrednuju onlajn izvore; module za nastavu koji daju istorijski kontekst, nastavna sredstva i strategiju za podučavanje; studije slučaja za nastavu. Autori su na kraju svake odrednice (izvora, prikaza, studije slučaja, modula) dali i precizno uputstvo za citiranje onlajn izvora što upućuje na to da su računali da će mnogi korisnici sajta uveliko u svome radu koristiti ovde dostupan materijal.

Slobodan Mandić, 4. decembar 2008.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2008, str. 149.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IV”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2008, Bеograd, 2009, str. 149-158.

E-Zeitschriftenbibliothek –Geschichte

January 19, 2021February 24, 2021 admin

Elektronische Zeitschriftenbibliothek –Geschichte

Universitätsbibliothek Regensburg, Elektronische Zeitschriftenbibliothek –Geschichte, 23. IV 2008, <http://rzblx1.uni-regensburg.de/ezeit/fl.phtml?bibid=UBR&colors=7&lang=de&notation=N> (12. VIII 2008).

U Bazi elektronskih časopisa Univerzitetske biblioteke u Regensburgu postoji i poseban odeljak za istoriju. Časopisi su podeljeni u tri kategorije na osnovu dostupnosti: zelenom bojom su označeni časopisi kojima je pristup omogućen u potpunosti, žutom bojom dostupni samo za osoblje i studente Univerziteta u Regensburgu, a crvenom nedostupni. Međutim, i za časopise kojima nije moguće pristupiti, često je data mogućnost pregleda sadržaja i apstrakta radova. Časopise u bazi je moguće pregledati tematski, prema naslovu, ili ih pretraživati pomoću napredne mašine za pretragu. Treba napomenuti da, iako se u najvećem broju slučajeva radi o časopisima sa slobodnim pristupom, korisnicima od značaja mogu biti i informacije vezane za časopise sa ograničenim pristupom.

Slobodan Mandić, 12. avgust 2008.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2007, str. 170.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) III”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2007, Bеograd, 2008, str. 165-171.

Dmoz – Society: History

January 19, 2021August 18, 2022 admin

Dmoz – Open Directory Project, Open Directory – Society: History
*Open Directory – Society: History
(Internet Archive: Wayback Machine, 5 Sept 2008)

Dmoz – Open Directory Project, Open Directory – Society: History, 15. VII 2008,
<http://www.dmoz.org/Society/History/> (14. VIII 2008).

Predmetni katalog za istoriju pretraživača Dmoz predstavlja odlično polazište istoričarima u potrazi za željenim sadržajima na Internetu. Indeksirano je preko 12.000 URL adresa, koje su primarno razvrstane u tri osnovne kategorije: po regionima, vremenskim periodima i tematski. Međutim, na naslovnoj stranici nalaze se još i indeksirane stranice razvrstane u grupe, kao što su: akademska odeljenja, bibliografije, najprodavanije knjige, konferencije, obrazovanje, enciklopedije, istoričari, časopisi, karte i mape za istoriju, multimedija, muzeji, organizacije, vremenske table i dr. Pored linkovanog naslova svakog sajta dat je i kratak opis što korisnicima dodatno olakšava snalaženje i brži uvid u dostupne sadržaje.

Slobodan Mandić, 14. avgust 2008.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2007, str. 167.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) III”, u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2007, Bеograd, 2008, str. 165-171.

Internet Archive

January 19, 2021February 24, 2021 admin

Internet Archive

Internet Archive, <http://www.archive.org/index.php> (04. VIII 2008).

Projekat Internet arhiv pokrenut je u San Francisku 1996. godine pod rukovodstvom Brustera Keila (Brewster Kahle), stručnjaka za veštačku ineligenciju i digitalne biblioteke. Osnovna namera je bila da se arhivira celokupni sadržaj Interneta i multimedijalnih izvora u digitalnom formatu. Ova fantastična zamisao uspešno je realizovana i do kraja 2005. godine arhivirano je više od 40 milijardi Web stranica, da bi taj broj polovinom 2007. godine porastao na 85 milijardi. Na Web prezentaciji Internet arhiva moguće je u polje za pretraživanje uneti željenu URL adresu i na taj način dobiti hronološki sortiran pregled svih izmena izvršenih na jednom sajtu. Arhivirane stranice postaju vidljive korisnicima u periodu od šest do dvanaest meseci nakon snimanja. Takođe, kreirana je i napredna mašina za pretraživanje pomoću koje se mogu pretraživati digitalni izvori u zavisnosti od vrste medija (pokretne slike, tekstovi, audio zapisi, softver, forumi itd). Na taj način, ne samo što je omogućen pronalazak informacija za koje se čini da su nepovratno izgubljene, nego se, takođe, mogu pratiti i promene koje su vršene u okviru određene prezentacije. Ovim se i dodatno potvrđuje zahtev za navođenjem datuma pristupa u citiranju informacija preuzetih sa Interneta. Uprkos činjenici da je u okviru Internet arhiva svakome ostavljeno pravo da blokira pristup svojoj prezentaciji, količina podataka koja je pohranjena na ovom mestu i mogućnosti koje se pružaju korisnicima predstavljaju nezaobilazan alat svakom istoričaru koji će u svom radu koristiti digitalne izvore.

Slobodan Mandić, 4. avgust 2008.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2007, str. 165-166.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) III”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2007, Bеograd, 2008, str. 165-171.

Computers and Audiovisual Resources in History

September 18, 2020February 24, 2021 admin

Computers and Audiovisual Resources in History

Tennessee Technological University History Web Site, Computers and Audiovisual Resources in History, 19. I 2007, <http://www.tntech.edu/history/tech.html> (12. VIII 2007).

Odeljenje za istoriju Tehnološkog univerziteta u Tenesiju na jednoj stranicu u okviru svoje prezentacije daje niz interesantnih linkova vezanih za različita područja istraživanja, a među njima se nalazi i posebna stranica sa velikim brojem adresa vezanih za primenu računara u istorijskoj nauci i audiovizuelnim izvorima. Linkovi su razvrstani u nekoliko grupa: kompjuteri, učenje i istorija; nastavni paketi i onlajn softver za podučavanje; istorijski ilustrativni materijal (historical images); multimedija i virtuelne prezentacije; audio i video alatke i izvori; potraga za audiovizuelnim materijalom i animacijama; istorijski govori i izvori sa karakterom zvuka; audiovizuelni izvori; opšti multimedijalni izvori; online projekti digitalnih biblioteka; istorijski orijentisane elektronske izložbe; muzeji i izvori za istoriju umetnosti; mape, lokatori toponima, fotografije i CD-ROM-ovi; ispitivanje i istraživanje javnog mnenja; vlasništvo i kontrola mas-medija; film i istorija; potencijalno interesantni sajtovi televizijskih stanica.

Slobodan Mandić, 12. avgust 2007.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 131.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar)”, u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2006, Bеograd, 2007, str. 129-138.

Intute: Arts and Humanities-History

September 18, 2020February 24, 2021 admin

Intute: Arts and Humanities – History

Intute: Arts and Humanities – History, 30. IX 2007, <http://www.intute.ac.uk/artsandhumanities/history/> (30. IX 2007).

Na ovom britanskom portalu za pretraživanje Web-a u obrazovne i istraživačke svrhe nalazi se i odličan hibridni pretraživač za istoriju. Sajtovi su hijerarhijski raspoređeni na osnovu tri bazična kriterijuma: abecednim redom, prema vremenskom periodu i prema tipu izvora (primarni izvori, sekundarni izvori, predmetni vodiči, tekstovi, slike, pokretne slike, zvučni izvori, bibliografske baze podataka, časopisi – sadržaji i abstrakti, integralna izdanja časopisa, mailing liste i duskusione grupe, softver, itd), ali i na veliki broj dodatnih subkategorija: akademske bibliteke, arhivi, muzeji; agrikulturna / ruralna istorija; ekonomska istorija; istoriografija; intelektualna istorija / istorija ideja; socijalna istorija, itd. Pored toga, na početnoj strani nalazi se i polje za pretragu na osnovu zadatoga upita, ili ključnih reči. Ovaj pretraživač u svojoj bazi ima još i neke dodatne kategorije pretraživanja kao što su: parojekti AHRC-a (The Arts and Humanities Research Council), hronološke tabele, filmski arhiv mančesterskog Metropoliten Univerziteta (North West Film Archive – NWFA), elektronski časopisi, indeks autora u različitim oblastima humanističkih nauka i umetnosti (istoričari, filozofi, teolozi, arhitekte, muzičari, glumci i dr). Odeljak za istoriju na sajtu projekta Intute svakako predstavlja odlično polazište za pretragu Interneta u potrazi za istoriografskim sadržajima.

Slobodan Mandić, 30. septembar 2007.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 129.

Слободан Мандић ”Прикази сајтова (Web адресар)”, у: Годишњак за друштвену историју 1–3, 2006, Београд, 2007, str. 129-138.

Citing Electronic Information in History Papers

September 18, 2020February 24, 2021 admin

Citing Electronic Information in History Papers (2015)

Maurice Crouse, Citing Electronic Information in History Papers, 04. VIII 2006, <http://history.memphis.edu/mcrouse/elcite.html> (10. IX 2006).

Najvažnija posledica koja se javlja pri prezentaciji istorijskih radova u različitim formatima u elektronskom obliku, posebno u HTML-u (kada se ceo sadržaj nekog dokumenta nalazi na samo jednoj stranici), tiče se problema citiranja. Poseban problem predstavlja i način ponovnog nalaženja podataka prezetih sa Web-a (npr. radi provere) usled povremenog ažuriranja (update-a), promene adrese, prestanka postojanja stranice i dr. Zbog ovog i drugih problema veliki broj istraživača smatra da se podaci preuzeti sa Interneta ne mogu koristiti u naučnim radovima, sve dok se pitanje citiranja sa Interneta ne reši na odgovarajući način. Moris Krouz (Maurice Crouse) sa Odeljenja za istoriju Univerziteta u Memfisu uhvatio se u koštac sa ovim gorućim problemom savremene istoriografije. Već više od jedne decenije on redovno objavljuje dopunjenu verziju vodiča za citiranje elektronskih informacija u istorijskim radovma, pokušavajuće da pronađe što adekvatnije rešenje problema. U ovoj raspravi čitalac se može upoznati sa osnovnim dilemama sa kojima se susreću istraživači prilikom citiranja elektronskog materijala, kao i niz praktičnih saveta kako citirati knjige, članke, prikaze preuzete sa Interneta, elektronsku prepisku, i sl. Ne uzimajući sebi za cilj da nametne neko od ponuđenih rešenja Krouz će svakako uticati na svakoga ko se makar jednom susreo sa problemom kako da svome elektronskom izvoru da zadovoljavajuću formu pri citiranju.

Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 252.

Слободан Мандић ”Прикази сајтова (Web адресар)”, у: Годишњак за друштвену историју 1–3, 2005, Београд, 2006, str. 243-253.

Videti: Slobodan Mandić, Problem citiranja elektronskih informacija, u: Tokovi istorije, 1-2, Beograd 2007, str. 221-232.

H-Net Discussion Networks

September 18, 2020March 1, 2021 admin

H-Net Discussion Networks

“H-Net Discussion Networks”, у: H-Net. Humanities and Social Sciences Online, 1995-2006, 11. IX 2006, <http://www.h-net.org/lists/> (11. IX 2006).

Wayback Machine (25 OCT 2006)

Odličan primer interkacije osoba-računar-osoba (O-R-O) koja omogućava uspostavljanje nevidljive akademije predstavlja H-Net diskusiona mrežna lista (H-Net Discussion Networks), uspostavljena 1993. godine, koja povezuje nastavnike, profesore, studente, istraživače iz raznih oblasti istorijskog istraživanja, u razmeni ideja i materijala. Članove ove akademije čine više od 100.000 članova iz preko 90 zemalja. Po rečima samih urednika: „diskusijom su obuhvaćeni svi aspekti akademskog života – istraživanje, nastava, nove i stare kontraverze“. Prebrojali smo preko 150 diskusionih lista posvećenih raznim temamatskim oblastima kao što su: istorija detinjstva i mladosti, demografska istorija, istorija diplomatije i međunarodnih odnosa, istorija obrazovanja, etnička i imigrantska istorija, istorija filma, nemačko-američke i nemačko-kanadske studije, nemačka istorija, filozofija istorije, istorija seksualnosti, intelektualna istorija, japanska istorija i kultura, radnička istorija, pravna istorija, moderna i savremena istorija Mediterana, muzeologija, politička istorija SAD, istorija grada, istorija sela i agrikulturna istorija, istorija Rusije, istorija nauke medicine i tehnologije, skandinavska istorija, srednjoevropska kultura i istorija od vremena Habzburga do današnjih dana, ekonomska istorija i istorija ekonomije, itd. Lako se da uočiti da diskusione liste odlično reflektuju aktuelna kretanja i tendencije koje iskazuje moderno istorijsko istraživanje. tj. da su temama obuhvaćene sve oblasti i područja delokruga istoričara: od izučavanja političke istorije, preko ekonomije, tehnologije, do društvene istorije, istorije ideja i dr. Valjalo bi istaći i da se u okviru svake liste nalazi arhiva registrovanih poruka, tj. elektronske prepiske, koja može biti interesantna i kao svojevrsni istorijski izvor. Na primer, u okviru liste za Istoriju diplomatije i međunarodnih odnosa nalazi se arhivirani materijal za period od juna 1993. godine. Ovo je nezaobilazna web lokacija za svakoga istraživača koji želi da vidi kako savremene informaciono-komunikacione tehnologije utiču na područje istorijskoga istraživanja, ali istovremeno i prilika da se uključi u razmenu ideja i informacija sa kolegama širom planete.

Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 251-252.

Center for History and New Media

September 18, 2020February 24, 2021 admin

Center for History and New Media

George Mason University, Center for History and New Media, 2006, <http://chnm.gmu.edu/index.php> (09. IX 2006).

Na koji način je istoriografija odgovorila na izazove digitalne ere spada među veoma važna pitanja istorijske nauke već više od četvrtine veka. Prezentacija Centra za istoriju i nove medije pruža mnoštvo zanimljivih i nadasve korisnih sadržaja vezanih za datu problematiku kao što su: eseji o istoriji i novim medijima, pomoćne alatke ili specijalan softver od koristi za istoričare (npr: alat za onlajn anketiranje na polju usmene istorije – Survey Builder, ili pomoć za izgradnju i održavanje horonoloških tabela na Web sajtu – Timeline Builder), pretraživa baza podataka sa oko 1200 odeljenja za istoriju širom sveta, onlajn knjiga Daniela Koena i Roja Rozencvajga Digitalna istorija: vodič za skupljanje, čuvanje i prezentaciju prošlosti na Web-u, (Daniel J. Kohen, Roy Rosenzweig, Digital History. A Guide to Gathering, Preserving, and Presenting the Past on the Web), kao i veliki broj raznovrsnih projekata u kojima su nove tehnologije stavljene u službu muze Klio. Idvojen ogranak sajta predstavlja i arhivirana kolecija vesti koja može poslužiti i kao prvorazredan istorijski izvor za izučavanje oblasti kompjuterizacije i istoriografije. Kao poseban kuriozitet izdvojili bismo blogove stručnjaka uključenih u ovaj projekat, u kojima saradnici Centra u formi dnevnika redovno iznose svoja zapažanja, raspored aktivnosti i razne druge sadržaje. Tako je, na primer, blog Džeremi Bogsa (Jeremy Boggs) posvećen razmišljanjima na temu kako istoričari mogu iskoristiti elektronske forme kao sredstvo akademskog i edukativnog izraza. Ovakav vid izražavanja najbolji je dokaz o razumevanju savremenih tokova istorije.

Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 250-251.