Digitalna istorija

web adresar, internet sajtovi i digitalni alati: istorija, istoriografija, arhivistika

Category: digitalne kolekcije

Audio i Foto arhiv SIMIĆ

admin

Audio i Foto arhiv SIMIĆ

Dragoslav Simić, Audio i Foto arhiv SIMIĆ, <http://www.audioifotoarhiv.com/> (20. XII 2010).

Sajt novinara Dragoslava Simića, dugogodišnjeg urednika dokumentarnog programa Radio Beograda 2, autora više knjiga i brojnih dokumentarnih radiofonskih dela o ljudima i zbivanjima koji su obeležili XX vek, predstavlja amatersku Internet prezentaciju koja obiluje profesionalnim sadržajima i velikim brojem interesantnih audio i foto dokumentalija. Ovde prezentovani dokumenti ne potiču samo iz opusa profesionalne delatnosti gospodina Simića, već, što je posebno važno naglasiti, i iz privatnih arhiva, kao što su sačuvane porodične zvučne arhive na srpskom jeziku, nastale pre i posle Drugog svetskog rata. Sajt je koncipiran tako što se preko uvodne stranice, posetilac prebacuje na sadržaj koji je vizuelno predstavljen u formi otvorene knjige sa dvadeset rubrika: Informacije; Brzo i lako po sajtu; Novo na sajtu; Moć radija; Novi projekti; Tuđa pisma; Biografija autora; Poki majstor; Predavanja u Kolarčevoj zadužbini; Prijatelji sajta; „Knjige koje govore“; Gosti sajta, Fotografije; Radio emisije iz kolekcije; Radio kritika; Porodični i tonski arhivi; Da li ste pročitali ove knjige; Promocije; Arhiv sajta; Kratka priča. Toliki broj osnovnih rubrika možda će kod posetilaca na početku izazvati konfuziju, ali već posle letimičnog pregleda, kao i pomoću alatke Lako i brzo po sajtu, gde su u formi leksikona, abecednim redom, date sve odrednice na sajtu, postaje jasno da je reč o izuzetno vrednoj i unikatnoj prezentaciji na ovim prostorima. Posebno je pohvalno da autor i saradnici ulažu napore i za pronalaženje istorijskih izvora, pa su tako, početkom 2010. godine, u nemačkom tonskom arhivu pronašli snimak direktog prenosa sahrane kralja Aleksandra koji prenose nemački reporteri sa beogradskih ulica. Veoma ohrabruje činjenica da su se i kod nas počele pojavljivati ovakve Internet prezentacije, pogotovo u svetlu saznanja da nove tehnologije i savremene metode opisa istorijskih izvora omogućavaju simbiozu materijala pohranjenog u zvaničnim institucijama, poput arhiva, muzeja i bibliteka, sa dokumentima u privatnom vlasništvu, a sve to čini jedan sasvim novi koncept u sakupljanju i korišćenju istorijskih izvora.

Slobodan Mandić, 20. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 126.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) X”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 123-127.

Album starog Čačka 1870-1941

admin

Album starog Čačka 1870-1941

Народни музеј Чачак, Албум старог Чачка 1870-1941, <http://www.staricacak.rs/> (18. XII 2010).

Internet prezentacija izložbe Album starog Čačka 1870-1941 Narodnog muzeja Čačak sadrži svih 376 fotografija koje su bile izložene u Galeriji muzeja dok je postavka bila otvorena za posetioce. Autori izložbe, Miloš Timotijević, Delfina Rajić i Radivoje Bojović, pokušali su da prikažu vizuelnu istoriju građanskog Čačka od 1870. do 1941. godine, posmatrajući fotografiju kao dokument prošlosti, ali i umetničko delo, jedan od najvernijih odraza minulih epoha. Internet prezentacija, kao i sama postavka, sadrži tri celine: Grad, Ljudi i Događaji; a ispred te tri galerije stoji poseban prozor sa uvodnim tekstom Miloša Timotijevića u .pdf formatu. U okviru svake celine dat je spisak fotografija u padajućem nizu, koji sadrži redni broj, ime autora (ukoliko je poznat), naslov, godinu nastanka i link do same fotografije. Pored izuzetno vrednog fotografskog materijala, ova prezentacija stoji i kao redak primer kod nas da je sadržaj jedne izložbe ostao dostupan ljudima širom sveta i nakon njenog zvaničnog zatvaranja za posetioce na mestu održavanja.

Slobodan Mandić, 18. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 125.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) X”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 123-127.

SUDigital – СУ Св.Климент Охридски

admin

SUDigital – Дигитална Библиотека СУ ‘Св.Климент Охридски’
*Wayback Machine (DEC 06 2022)

Софийски университет „Св. Климент Охридски“, SUDigital – Дигитална Библиотека СУ ‘Св.Климент Охридски’, <http://lib.sudigital.org/?ln=bg> (18. XII 2010).

Prezentacija Digitalne biblioteke Sofijskog univerziteta Sv. Kliment Ohridski (SUDigital) napravljena je pomoću besplatnog softvera Invenio, kreiranog na Institutu CERN, a namenjenog za stvaranje sopstvene digitalne biblioteke, ili skladištenje dokumenata na Web-u. Ovaj alat omogućava sve aspekte upravljanja digitalnim bibliotekama, od pohranjivanja dokumenata, do klasifikacije, indeksiranja i dostupnosti, a kompatibilan je i sa odgovarajućim stručnim standardima. Digitalna biblioteka je organizovana po kolekcijama u sledeće grupe: Epigrafika; Rukopisi; Arhivska Građa; Knjige; Periodika; Muzeji; Mape; Slike; Multimedija. Grupe su dodatno podeljene na posebne odeljke. Tako su u okviru Arhivske građe dokumenti klasifikovani u celine: Međunarodni terorizam u dokumentima Bugarske državne bezbednosti; Mladi i komunistički režim u Bugarskoj; NATO na Balkanu; Bugarska i Hladni rat; Bugarska i Bliski Istok. Osim arhivske građe, za sada se izdvajaju i kolekcija knjiga, karikatura, slika (fotografija) i kolekcija od preko dve stotine istorijskih karata. Iza svake grupe u zagradi je upisan broj koji označava koliko jedinica u okviru svakog odeljka je do sada ubačeno u bazu. Iako baza trenutno sadrži 766 dokumenata, a pojedini odeljci su (za sada) prazni, ono što je prezentovano zavređuje pažnju, kako sadržajem, tako i nivoima informacija, gde je za svaki dokument dat analitički opis, ključne reči (meta podaci), signatura, datum stvaranja i poslednje izmene elektronske kopije dokumenta. Treba napomenuti i da je u okviru prezentacije ponuđen ulazak u naučne baze podataka nekih zapadnih univerziteta, koje su uređene po istom principu (Harvard, Kembridž, Univerzitet u Teksasu i Univerzitet Istočni Mičigen).

Slobodan Mandić, 18. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 124-125.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) X”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 123-127..

SISTORY – Zgodovina Slovenije

admin

Inštitut za novejšo zgodovino, SISTORY – Zgodovina Slovenije

Inštitut za novejšo zgodovino, SISTORY – Zgodovina Slovenije, <http://www.sistory.si/index.php> (05. XII 2010).

Portal slovenačke istoriografije Sistory, ponikao kao ideja iz kruga stručnjaka na Institutu za savremenu istoriju u Ljubljani (Žarko Lazarević, Igor Zemljič, Jera Vodušek Starič, Nina Vodopivec, Mojca Šorn), od 2008. godine redovno dopunjava onlajn bogatu bazu digitalizovanih istorijskih izvora, naučnih rezultata, i ostalih podataka relevantih za slovenačku istoriju. Takođe, jedna od početnih namera je i da se izgradi platforma za međunarodni i interdisciplinarni dijalog koji će omogućiti veze na lokalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou u sferi istraživanja i obrazovanja. Portal je koncipiran na način koji sasvim odgovara potrebama prezentacije ovoga tipa: dvojezična prezentacija, na slovenačkom i engleskom jeziku, krajnje jednostavnog dizajna koji ne odvlači pažnju posetioca sa onoga što je ovde glavno, a to je sadržaj. Sav materijal je pregledno organizovan i podeljen u nekoliko sekcija, vidno naznačenih u gornjem, horizontalnom meniju: Izvori; Literatura; Biografija; Istorija u školama; Istorijski citatni indeks; Linkovi i Forum. Odeljci posvećeni izvorima i literaturi već sada sadrže obilje korisnog materijala za istraživače, kako lokalne i nacionalne, tako i istorije Jugoslavije i Evrope. Napomenimo samo Statističke godišnjake Kraljevine Jugoslavije, štampane u Beogradu od 1929-1940. godine. Biografski deo sadrži odlično urađen elektronski Slovenački biografski leksikon (1925-1991) i Primorski slovenački biografski leksikon. Kako sadržajem, preglednošću materijala, tako i koncepcijom, Sistory ne samo da predstavlja značajan istoriografski domet, već istovremeno i putokaz na koji način osmisliti kvalitetan istoriografski portal.

Slobodan Mandić, 3. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 123.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) X”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 123-127.

African Activist Archive

admin

African Activist Archive

African Activist Archive, <http://africanactivist.msu.edu/> (02. XI 2010).

African Activist Archive Project je posvećen čuvanju dokumenata i sećanja na aktivizam u Sjedinjenim Državama koji je podržavao borbu afričkih naroda protiv kolonijalizma, aparthejda i socijalne nepravde od pedesetih do devedesetih godina XX veka. U okviru Projekta sakuplja se onlajn arhiva istorijskih izvora: pamfleti, bilteni, brošure, bedževi, posteri, majice, audio i video zapisi, lična sećanja i intervjui sa aktivistima, direktorijumi arhivskih ustanova i specijalne zbirke biblioteka i istorijskih društava od značaja za buduća istraživanja. Sajt Projekta je jednostavno podeljen u par osnovnih sekcija. Početna stranica sadrži kratak uvodni tekst o samom projektu, a sa desne strane vizuelno su predstavljeni linkovi ka medijskoj galeriji: posteri, bedževi, dokumenta, fotografije, audio, video i majice. Osnovni meni se nalazi u horizontalnoj ravni u vrhu stranice i sadrži: link za povratak na početnu stranicu, Galeriju (indeksirane sve jedinice prema vrsti medija i količini), Pregled (Browse), koji, osim indeksirane galerije prema vrsti medija, daje i linkovani spisak afričkih izvora poređan abecednim redom prema imenu države, ali i spisak američkih organizacija sa materijalom koji je od svake ustupljen za potrebe sajta. Osim toga, osnovni meni sadrži i veoma dobro kreiranu mašinu za naprednu pretragu, zatim web adresar svih arhivskih institucija čiji sadržaji su ovde prezentovani, sa osnovnim informacijama o svakom arhivu, detaljan spisak linkova ka drugim, sličniim web lokacijama, kao i stranicu koja sadrži detaljnije informacije o samom Projektu.

Slobodan Mandić, 2. novembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 130.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Archival Sound Recordings

admin

Archival Sound Recordings

The British Library, Archival Sound Recordings,
<http://sounds.bl.uk/> (01. XI 2010).

Onlajn Arhiv zvučnih dokumenata Britanske biblioteke sadrži skoro 50.000 odabranih snimaka muzike, govora, kao i ljudskog i životinjskog okruženja. Svaki posetilac sajta može slobodno pretražiti celu bazu zvučnih zapisa, preslušati 22.500 jedinica, za koje autorska prava to dopuštaju, ali i da vidi beleške i tagove koje su dodali ostali korisnici. Članovi licenciranih obrazovnih ustanova iz Ujedinjenog Kraljevstva, pored pretrage svih dokumenata, i preslušavanja zapisa, imaju mogućnost i njihovog preuzimanja, a mogu i dodavati komentare, tagove i praviti liste svojih omiljenih zapisa. Čitav zvučni arhiv podeljen je u nekoliko osnovnih kategorija: Izgovori i dijalekti; Umetnost, književnost i performansi; Klasična muzika; Ambijent i priroda, Džez i popularna muzika; Usmena istorija; Istorija snimanja zvuka; Svetska i tradicionalna muzika. Svaka kategorija je dotatno izdeljena na podgrupe, kao u slučaju Usmene istorije, gde nalazimo dodatne kategorije: umetnost, fotografija i arhitektura; snimci prvih govora, preživeli Jevreji o Holokaustu; istorija britanske nauke; istorija džeza u Britaniji, javne debate u crkvi St Mary-le-Bow. U svakom trenutku, tj. na svakoj stranici unutar sajta, moguće je pristupiti mašini za pretragu, koja kombinuje zadate reči sa osnovim kategorijama. Bogatstvom sadržaja i kvalitetom prezentovanog materijala Zvučni arhiv Britanske biblioteke preporučuje se svakome ko se zanima za audio arhive i fonodokumentalistiku, kao i onima koji u svoja istraživanja žele da uključe i širi opseg iastorijskih izvora. Napomenimo da se u okviru Digitalne Narodne biblioteke Srbije nalazi i zbirka Muzikalije i fotodokumenti koja sadrži 507 digitalizovanih starih gramofonskih ploča na 78 obrtaja iz bogate zbirke  fonodokumenata NBS.

Slobodan Mandić, 1. novembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 129.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

London Lives 1690 to 1800

admin

London Lives 1690 to 1800 ~ Crime, Poverty and Social Policy in the Metropolis

London Lives 1690 to 1800 ~ Crime, Poverty and Social Policy in the Metropolis, Version 1.0r1 September 2010, <http://www.londonlives.org/index.jsp> (03. XI 2010).

Internet prezentacija Projekta Londonski životi daje na raspolaganje, potpuno digitalizovane i u pretraživoj formi, širok opseg primarnih izvora o Londonu XVIII veka, sa naročitim fokusom na život običnih ljudi, tj. nižih slojeva stanovništva. Dostupni materijal sadrži preko 240.000 rukopisa i štampanih strana iz osam londonskih arhiva, uz dodatnih petnaest digitalnih kolekcija stvorenih u okviru drugih projekata. Prezentovani izvori sadrže preko 3.35 miliona ličnih imena, a olakšavajuća je okolnost što je korisnicima omogućeno da zajedno povezuju podatke koji se odnose na iste osobe i na taj način prave biografije najbolje dokumentovanih ličnosti. Osnovne opcije korišćenja sajta dostupne su svakome bez registracije, a korisnici koje žele naprednije forme korišćenja, poput sakupljanja imena koja se odnose na istu osobu i druge oblike saradnje, to mogu učiniti besplatnom registracijom uz uslov poštovanja pravila koja su data.

Korišćenje ove ogromne baze koja sadrži 39 različitih vrsta dokumenata olakšano je i jednostavnom strukturom sajta sa svega nekoliko osnovih odeljaka: Početna strana, Pretraga (napredna mašina za pretraživanje sa upitima za ime, prezime, tip dokumenta, vremenski opseg), Pregledanje u okviru svake vrste dokumenata (parohijski arhivi, kriminal, dokumenti sudova, dokumenti bolnica i cehova, dodatne kolekcije) po dekadama, Životi (biografije po abecednom redu, sa ključnim rečima), Istorijska pozadina (široki uvod u teme, institucije i sadržana dokumenta), Wiki stranica (namenjeno registrovanim korisnicima koji učestvuju u izgradnji sajta) i Projekat (stranica koja posetiocima daje sve informacije vezane za sam Projekat).

Po uzoru na Projekat o životu običnih ljudi u Londonu u XVIII veku mogle bi se pokrenuti inicijative i za slične projekte kod nas, uzimajući u obzir, na primer, sadržaj fondova Zemunski magistrat i Uprava grada Beograda u Istorijskom arhivu Beograda.

Slobodan Mandić, 3. novembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 128.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Siberian Archives

admin

Siberian Archives

Endangered Archives Programme, Siberian Archives, <http://www.arts.ualberta.ca/vcr/eap016/index.php> (29. X 2010).

Vizuelni arhiv Sibira sadrži bogatu kolekciju od nekoliko hiljada fotografija koje dokumentuju ljude, predele i razvoj Centralnog Sibira krajem 19. i početkom 20 veka. Većina fotografija je nastala tokom prve tri decenije XX veka, u periodu dramatičnih promena za stanovnike ove oblasti. Naprednu pretragu baze fotografija je moguće izvesti prema nekoliko zadatih kriterijuma (ime fajla, foto komentar, organizacija, godina, fotograf, ključna reč…), a pretraživanje je efektnije ukoliko se upiti zadaju na ruskom jeziku, ćirilicom i transliterovanom latinicom. Kolekcija je digitalizovana u okviru Projekta Picturing Central Siberia pokrenutog 2007. godine od strane Programa za ugrožene arhive (Endangered Archives Programme), sa namerom zaštite, očuvanja, proučavanja i predstavljanja vizuelnog arhivskog nasleđa Sibira i preindustrijske i ranoindustrijske kulturne istorije. Projekat obuhvata presovjetsku i sovjetsku eru sa pogledom na urođeničke sibirske narode, društva naseljenika, misionare, starovernike, egzile, komuniste, socijalne agitatore i sve ostalo karakteristično za taj period. Vizuelni arhiv uključuje fotografije, negative, ilustracije, filmove, kao i druge objekte materijalne kulture koji su sačuvani u lokalnim, regionalnim, nacionalnim i privatnim kolekcijama Rusije i Sibira. Osim ulaska u pretraživu bazu fotografija, posetilac sajta može se detaljnije informisati o samom projektu, akutelnim dešavanjima, ustanovama i ličnostima koji u njemu učestvuju, a posredstvom korisnih linkova posetiti i druge prezentacije sličnog sadržaja. Posebno zanimljivo i korisno, svima koji se interesuju za digitalizaciju kulturnog nasleđa i fotografskih kolekcija, biće detaljnije informacije o arhivskim tehnikama i data-protokolima, sa dodatnim objašnjenjima procesa skeniranja dokumenata (u sekciji Resources).

Slobodan Mandić, 29. oktobar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 126-127.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Islamic Heritage Project

admin

Islamic Heritage Project

Open Collections Program at Harvard University, Islamic Heritage Project, <http://ocp.hul.harvard.edu/ihp/> (27. X 2010).

Svrha Projekta islamsko nasleđe Univerzita Harvard  je katalogizacija, konzervacija i digitalizacija islamskih rukopisa, mapa i objavljenih tekstova iz čuvene harvardske biblioteke i muzejskih kolekcija. Do sada su napravljene, a posredstvom Internet prezentacije svima slobodno dostupne, digitalne kopije od preko 280 manuskripta, 275 štampanih tekstova, 50 mapa, sve ukupno preko 156.000 stranica. Korisnicima je omogućena pretraga i pregledanje materijala koji datira od X do XX veka i koji reprezentuje različite regione (Saudijska Arabija, Severna Afrika, Egipat, Sirija, Liban, Palestina, Iran, Irak, Turska, Južna, Jugoistočna, Centralna Azija), jezike (prevashodno arapski, persijski i otomanski turski; kao i urdu, čagatai, malajski, gudžarati, indijski jezici, i nekoliko zapadnih) i teme (religijski tekstovi sa komentarima, sufizam, istorija, geografija, pravo, astronomija, astrologija, matematika, medicina, poezija, književnost, filozofija, kaligrafija, rečnici i gramatike, biografska i autobiografska dela). U okviru kolekcije manuskrpipta nalazi se i jedan originalni rukopis nastao u Beogradu 1698. godine. Reč je o prvoj biografiji proroka Muhameda podeljenoj u sekcije na Meku i Medinu, autora Nabija, koju je zapisao pisar Zeili Es-siyar. Takođe, odeljak sa digitalizovanim mapama sadrži i 15 karata Balkana nastalih u hronološkom rasponu od 1572. do 1908. godine među kojima je i karta Beograda iz 1717. godine. Materijal u okviru svake posebne sekcije (objavljeni materijali, manuskripti, mape) moguće je lako i brzo pregledati prema naslovu, autoru/tvorcu, zemlji porekla, jeziku, temi, a posebno je data i napredna mašina za pretragu sajta.

Slobodan Mandić, 27. oktobar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 125.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IX”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 125-130.

Collections of the 1956 Digital Archive

admin

Collections of the 1956 Digital Archive

The Open Society Archives (OSA) at Central European University, Collections of the 1956 Digital Archive, <http://www.osaarchivum.org/digitalarchive/> (02. X 2009).

U okviru digitalnih kolekcija Arhiva otvorenog društva Centralnoevropskog univerziteta u Budimpešti nalazi se i zbirka posvećena događajima u Mađarskoj 1956. godine. Prezentacija sadrži različite vrste materijala: kolekciju intervjua sa izbeglicama iz Mađarske, specijalnu kolekciju novinskih članaka u četiri knjige, izveštaje američkih obaveštajnih službi otvorenih za javnost između 2001. i 2005. godine, preskliping iz štampe različitih zemalja, vesti i izveštaje osoblja Istraživačkog instituta Radia Slobodna Evropa, audiovizuelnu kolekciju od 69 filmova i delova filmskog materijala, dokumente iz Arhiva Huver instituta, tematski vodič kroz građu pripremljen od strane arhivista Arhiva otvorenog društva, odabrane onlajn kolekcije na drugim sajtovima. Prezentacija je urađena dvojezično, na mađarskom i engleskom jeziku. Bogatstvom sadržaja, dizajnom i tehničkim rešenjem, ovaj sajt predstavlja odličan primer tematski orijentisanog prezentovanja izvorne građe na Internetu.

Slobodan Mandić, 2. oktobar 2009.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2009, str. 110.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) VII”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2009, Bеograd, 2009, str. 107-111.