_Geografski – Page 22 – Digitalna istorija

H-Net Discussion Networks

September 18, 2020March 1, 2021 admin

“H-Net Discussion Networks”, у: H-Net. Humanities and Social Sciences Online, 1995-2006, 11. IX 2006, <http://www.h-net.org/lists/> (11. IX 2006).

Wayback Machine (25 OCT 2006)

Odličan primer interkacije osoba-računar-osoba (O-R-O) koja omogućava uspostavljanje nevidljive akademije predstavlja H-Net diskusiona mrežna lista (H-Net Discussion Networks), uspostavljena 1993. godine, koja povezuje nastavnike, profesore, studente, istraživače iz raznih oblasti istorijskog istraživanja, u razmeni ideja i materijala. Članove ove akademije čine više od 100.000 članova iz preko 90 zemalja. Po rečima samih urednika: „diskusijom su obuhvaćeni svi aspekti akademskog života – istraživanje, nastava, nove i stare kontraverze“. Prebrojali smo preko 150 diskusionih lista posvećenih raznim temamatskim oblastima kao što su: istorija detinjstva i mladosti, demografska istorija, istorija diplomatije i međunarodnih odnosa, istorija obrazovanja, etnička i imigrantska istorija, istorija filma, nemačko-američke i nemačko-kanadske studije, nemačka istorija, filozofija istorije, istorija seksualnosti, intelektualna istorija, japanska istorija i kultura, radnička istorija, pravna istorija, moderna i savremena istorija Mediterana, muzeologija, politička istorija SAD, istorija grada, istorija sela i agrikulturna istorija, istorija Rusije, istorija nauke medicine i tehnologije, skandinavska istorija, srednjoevropska kultura i istorija od vremena Habzburga do današnjih dana, ekonomska istorija i istorija ekonomije, itd. Lako se da uočiti da diskusione liste odlično reflektuju aktuelna kretanja i tendencije koje iskazuje moderno istorijsko istraživanje. tj. da su temama obuhvaćene sve oblasti i područja delokruga istoričara: od izučavanja političke istorije, preko ekonomije, tehnologije, do društvene istorije, istorije ideja i dr. Valjalo bi istaći i da se u okviru svake liste nalazi arhiva registrovanih poruka, tj. elektronske prepiske, koja može biti interesantna i kao svojevrsni istorijski izvor. Na primer, u okviru liste za Istoriju diplomatije i međunarodnih odnosa nalazi se arhivirani materijal za period od juna 1993. godine. Ovo je nezaobilazna web lokacija za svakoga istraživača koji želi da vidi kako savremene informaciono-komunikacione tehnologije utiču na područje istorijskoga istraživanja, ali istovremeno i prilika da se uključi u razmenu ideja i informacija sa kolegama širom planete.

Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 251-252.

Слободан Мандић ”Прикази сајтова (Web адресар)”, у: Годишњак за друштвену историју 1–3, 2005, Београд, 2006, str. 243-253.

Center for History and New Media

September 18, 2020February 24, 2021 admin

Center for History and New Media

George Mason University, Center for History and New Media, 2006, <http://chnm.gmu.edu/index.php> (09. IX 2006).

Na koji način je istoriografija odgovorila na izazove digitalne ere spada među veoma važna pitanja istorijske nauke već više od četvrtine veka. Prezentacija Centra za istoriju i nove medije pruža mnoštvo zanimljivih i nadasve korisnih sadržaja vezanih za datu problematiku kao što su: eseji o istoriji i novim medijima, pomoćne alatke ili specijalan softver od koristi za istoričare (npr: alat za onlajn anketiranje na polju usmene istorije – Survey Builder, ili pomoć za izgradnju i održavanje horonoloških tabela na Web sajtu – Timeline Builder), pretraživa baza podataka sa oko 1200 odeljenja za istoriju širom sveta, onlajn knjiga Daniela Koena i Roja Rozencvajga Digitalna istorija: vodič za skupljanje, čuvanje i prezentaciju prošlosti na Web-u, (Daniel J. Kohen, Roy Rosenzweig, Digital History. A Guide to Gathering, Preserving, and Presenting the Past on the Web), kao i veliki broj raznovrsnih projekata u kojima su nove tehnologije stavljene u službu muze Klio. Idvojen ogranak sajta predstavlja i arhivirana kolecija vesti koja može poslužiti i kao prvorazredan istorijski izvor za izučavanje oblasti kompjuterizacije i istoriografije. Kao poseban kuriozitet izdvojili bismo blogove stručnjaka uključenih u ovaj projekat, u kojima saradnici Centra u formi dnevnika redovno iznose svoja zapažanja, raspored aktivnosti i razne druge sadržaje. Tako je, na primer, blog Džeremi Bogsa (Jeremy Boggs) posvećen razmišljanjima na temu kako istoričari mogu iskoristiti elektronske forme kao sredstvo akademskog i edukativnog izraza. Ovakav vid izražavanja najbolji je dokaz o razumevanju savremenih tokova istorije.

Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 250-251.

German History in Documents and Images

September 18, 2020February 24, 2021 admin

German History in Documents and Images

German Historical Institute (GHI), German History in Documents and Images (GHDI), Washington, <http://germanhistorydocs.ghi-dc.org/index.cfm?language=english> (11. IX 2006).

Nemačka istorija u dokumentima i slikama obuhvata obimnu kolekciju primarnog izvornog materijala dokumentujući nemačku političku, društvenu i kulturnu istoriju od 1500. godine do današnjih dana. Ona sadrži i originalne nemačke tekstove koji su propraćeni savremenim engleskim prevodom kao i širok spektar vizuelnog materijala. Sav materijal je prezentovan u deset sekcija koje su uređene pod vođstvom uglednih istraživača, a po hronološkom principu: 1) Od reformacije do tridesetogodišnjeg rata 1500-1648, 2) Od apsolutizma do Napoleona 1648-1815, 3) Od Bečkog kongresa do pruske dominacije 1815-1866, 4) Bizmarkova Nemačka 1866-1890, 5) Vilhelmova Nemačka i Prvi svetski rat 1890-1918, 6) Vajmarska Nemačka 1918/19-1933, 7) Nacistička Nemačka 1933-1945, 8) Okupacija i izronjavanje dve države 1945-1961, 9) Dve Nemačke 1961-1989, 10) Jedna Nemačka u Evropi 1989 – do današnjih dana. Dizajn sajta urađen je veoma lepo i pregledno. Tako se na pristupnoj strani nalazi kraći tekst o kolekciji, mogućnost izbora između verzije na engleskom i nemačkom jeziku, informacije o slikama koje se nalaze u kolažu sajta, kao i četiri slike, od kojih se klikom na bilo koju od njih dolazi na stranicu sa dvanaest oslikanih prozorčića u obliku kvadrata, od kojih deset predstavljaju ulaz na svaku sekciju posebno, a dve su su zapravo prečica za detaljnije informacije o kolekciji. Kada se pristupi jednoj od kolekcija posetilac ima mogućnost ulaska na dodatne četiri podkategorije: uvod, dokumente, slike i mape. Na kraju svakog dokumenta nalazi se informacija iz kojeg izvora je dokument preuzet, kao i ko ga je preveo, ako je prevod u pitanju. Sadržaj izvora koji je dostupan na ovome sajtu je veoma raznovrtan, a posebnu vrednost predstavlja obilje materijala vezanog za izučavanje društvene istorije. Treba pohvaliti i bogatu kolekciju ilustrativnog materijala, izbor fotografija, kao i mape visoke rezolucije. Jedini nedostatak na koji bi trebalo ukazati odnosi se na problem da su neke strane u okviru sajta u tzv. fazi “izgradnje”, a u vezi sa tim i izostanak datuma kada je sajt poslednji put ažuriran. Ipak, kvalitet kojim se ova prezentacija odlikuje, kao i dvojezičnost sajta, čine ga više nego preporučljivim za dodavanje ove lokacije na spisak omiljenih Web lokacija za istraživače, učenike i njihove nastavnike, kao i za širi krug korisnika.

Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 249-250.

History Guide / InformationsWeiser Geschichte

September 18, 2020February 24, 2021 admin

History Guide / InformationsWeiser Geschichte

History Guide / InformationsWeiser Geschichte, 2003,
<http://www.historyguide.de/index.php> (11. IX 2006).

Kao što se vidi iz naslova, ova Internet lokacija predstavlja svojevrsni vodič za istoriju, pravo polazište za pretraživanje Web-a u potrazi za željenim sadržajima iz prošlosti i nauke koja je izučava. Preko ovog sajta moguće je pristupiti drugim relevantnim sajtovima i digitalnim tekstovima. Projekat je originalno pokrenut 1995. god. u Getingenu od strane Državne i Univerzitetske biblioteke, a vremenom su se uključivale i razne druge institucije kao što su Bavarska državna biblioteka i projekat Clio-Online, a 2003. projekat je preimenovan u Network Subject Gateways History. Svi izvori su opisani i vrednovani. Ovde se mogu pronaći statistički podaci, informacije vezane za oblast kompjuterizacije u istoriografiji, baze podataka, bibliografije, digitalne biblioteke, slobodan pristup elektronskim časopisima i još mnogo toga. Pretraživanje je omogućeno po regionima, periodima, temama, kao i pomoću mašine za napredno pretraživanje. Ilustracije radi, navešćemo da se u okviru sekcije “rezultati” za istoriju XX veka, koja je podeljena na tri hronološka odeljka (1914-1945, 1945-1989, 1989-do danas) nalazi indeksirano preko 1600 Web lokacija. Upravo iz razloga zaista nepreglednog materijala do koga je moguće stići preko ovoga sajta, predmetnog kataloga, kao i dobro osmišljenog softvera za pretraživanje, Istorijski vodič sa pravom može poneti epitet jednog od vodećih hibridnih pretraživača za istoriju u sajber prostoru.

Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 248-249.

Библиотека электронных ресурсов Исторического факультета МГУ

September 18, 2020February 24, 2021 admin

Библиотека электронных ресурсов Исторического факультета МГУ

Московский государственный университет им. М.В.Ломоносова, Ассоциация “История и компьютер”, Библиотека электронных ресурсов Исторического факультета МГУ, 04. IX 2006, <http://www.hist.msu.ru/ER/index.html> (10. IX 2006).

Rad na biblioteci elektronskih izvora Istorijskog fakulteta Moskovskoga državnog univerziteta otpočeo je 1999. godine pod rukovodstvom Timura Valetova, naučnog saradnika na katedri za istorijsku informatiku. Iako se preko ovoga sajta može doći do nebrojeno mnogo dokumenata, fotografija, hronoloških tablica, informacija o ruskoj istoriografiji, arhivima, muzejima i sl, odmah treba napomenuti da je sajt pregledno organizovan, tako da je njime prilično jednostavno krstariti. Početna strana nije opterećena prevelikim brojem “prozora”, a pored nekoliko glavnih odeljaka (elektronski tekstovi sa slikama, tablice za ekonomsku istoriju, knjige u izdanju fakulteta, Francuska sekcija katedre za novu i noviju istoriju, elektronske kopije starih rukopisa, vodič kroz biblioteke, muzeje, arhive i akademske institucije u Moskvi, kolekcije muzejskih zbirki), tu se nalazi još samo par ilustracija, dva, ali izuzetna linka, informacija o datumu poslednjeg ažuriranja, kao i polje za pretraživanje sajta. Elektronski tekstovi razvrstan su prema vremenskim periodima, od staroga istoka do Rusije u XX veku. Format teksta u kojima su tekstovi prezentovani varira od slučaja do slučaja, neki su u pdf-u, ali ipak dominira htm. Nisu posebno razvrtani tekstovi koji su prevedeni na ruski sa drugih jezika od onih originalno napisanih na ruskom, ali je uvek naznačeno koje izdanje prevoda je u pitanju. Na stranici posvećenoj Rusiju u XX veku, pored velikog broja tekstualnih izvora, mogu se pronaći i statističke tablice, ali i prelepa zbirka Ruska imperija u fotografijama. Napomenimo i da sajt obiluje hipervezama, pomoću kojih posetilac može otići na druge prezentacije, što ga čini praktično neiscrpnim. Sajt ima i verziju na engleskome jeziku, međutim, ona nije ažurirana od februara 2001. godine. Za svaku pohvalu je i veoma mali broj “mrtvih” linkova, što zapravo govori o pedantnošću u radu i urednom ažuiranju sajta. Odlično polazište za pristup dokumentima na ruskom jeziku i ruskoj istoriografiji, kao i sa upoznavanjem načina rada ruskih istoričara u informacionoj eri.

Slobodan Mandić, 10. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 247-248.

Travels in Southeastern Europe

August 21, 2020February 24, 2021 admin

University of Michigan: Travels in Southeastern Europe

University of Michigan, Travels in Southeastern Europe, u: “The Humanities Text Initiative”, 9. VI 2004, <http://www.hti.umich.edu/b/bosnia/> (04. IX 2006).

Među kolekcijom tekstova koji su dostupni u okviru projekta The Humanities Text Initiative (HTI) Univerziteta u Mičigenu nalazi se i veoma dragocena zbirka putopisa koji za svoj predmet imaju region jugoistočne Evrope. Reč je zapravo o kolekciji od 137 digitalizovanih, odnosno skeniranih knjiga, od kojih ne mali broj predstavlja prave raritete i samim tim su veoma dragocen i izuzetan izvor za proučavanje istorije Balkana. U hronološkom smislu, većina izdanja datira iz druge polovine XIX i sa početka XX veka, iako ima i onih koji izlaze iz tog okvira. Isto tako, iako većinu knjiga čine putopisi, posetilac ovog sajta može naići i na delo poput Imenika-registra naseljenih mesta Kraljevine Jugoslavije sa vojno-teritorijalnom i administrativnom podelom, spiskom vojnih okruga, srezova i opština sa njihovim sedištima i administrativnom kartom iz 20-ih godina XX veka. Spisak autora koji su zastupljeni je veoma šarolik, od putnika koji su iz najrazličitijih razloga posećivali ovaj prostor (npr. Jiričekova Cesty po Bulharsky), ali takođe, ima i onih koji su pisali o svojoj zemlji, poput dela Vladimira Karića Srbija: opis zemlje naroda i države. Samim tim i jezici na kojima su knjige pisane su raznovrsni: engleski, nemački, francuski, bugarski, italijanski, latinski, mađarski, srpski. Knjige je moguće pregledati abecednim redom, prema naslovima, ali i prema imenima autorâ. Takođe, u polje za pretraživanje moguće je uneti bilo koju reč, i u roku od nekoliko sekundi dobiti spisak sa svim mestima u okviru kolekcije gde se ta reč nalazi. Putovanja u jugoistočnoj Evropi nesumnjivo predstavljaju veoma dragocenu digitalnu kolekciju knjiga za sve one koji se zanimaju za prošlost ovog regiona.

Slobodan Mandić, 4. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 245.

The Avalon Project, Documents in Law, History and Diplomacy

August 21, 2020March 3, 2021 admin

Avalon Project – Documents in Law, History and Diplomacy

The Avalon Project at Yale Law School, Documents in Law, History and Diplomacy, 09. VI 2006, <http://www.yale.edu/lawweb/avalon/avalon.htm> (05. IX 2006).

Projekat Avalon Jejl Univerziteta pruža izuzetnu kolekciju dokumenata iz oblasti istorije prava, ekonomije, ali na prvom mestu diplomatske istorije. Glavna podela po kojoj je građa razvrstana izvršena je po vremenskim periodima: pre XVIII veka, dokumenta XVIII veka, XIX v, XX v. i XXI veka. Dokumenta je takođe moguće pretraživati abecednim redom, ali i po tematskim celinama kao što su npr: arapsko-izraelski sukob, Indijanci Severne Amerike, nuklearna energija, mirovni ugovori, zločini Drugog svetskog rata, diplomatska istorija Drugog svetskog rata, Hladni rat, sovjetsko-američka diplomatija, napad na Ameriku 11. septembra 2001. god. itd. Veliku prednost pruža i mogućnost korišćenja mašine za pretraživanje pomoću koje se navigacija u ovom nepreglednom moru izvora obavlja na veoma brz i efikasan način. Svi dokumenti su prezentovani na engleskom jeziku, i za svaki je naznačeno odakle je preuzet i ko je prevodilac, ukoliko je dokument preveden (sa latinskog npr), tj strogo je poštovan naučni princip. Kako kvalitetom sadržaja, tako i izuzetnom preglednošću materijala, Projekat Avalon se preporučuje najširem krugu korisnika: učenicima, studentima, nastavnicima, istraživačima, naročito onim zainteresovanim za polje diplomatske istorije.

Slobodan Mandić, 4. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 244.

Internet History Sourcebooks Project

August 21, 2020February 24, 2021 admin

Internet History Sourcebooks Project,
Paul Halsall created 26 Jan 1996: latest revision 2 January 2020. (24. VI 2020).

Paul Halsall (ed), Internet History Sourcebooks Project, 22. VII 2006, http://www.fordham.edu/halsall (04. IX 2006).

Pod uredništvom američkog vizantologa Pola Halsala (Paul Halsall) i uz tehničku podršku Odeljenja za istoriju Fordam Univerziteta (Fordham University) Internet History Sourcebooks Project (IHCP) već čitavu deceniju uspešno, ali i sa razlogom, održava reputaciju jedne od najnezaobilaznijih Web lokacija od šireg interesa za istorijsku nauku. Tu se mogu pronaći brojni tekstovi, naučne rasprave, kao i izvorni materijal preveden na engleski jezik, od antike i dela antičkih istoričara do savremene istorije, kao i spisak brojnih istorijskih (igranih) filmova snimljenih sa tematikom iz određenog istorijskog perioda. Snalaženje na ovom sajtu je olakšano izuzetnom preglednošću dostupnoga materijala, uz važnu napomenu da se veliki broj dokumenata kojim se pristupa sa ove lokacije zapravo nalazi van ovoga sajta, a ovde su postavljeni samo linkovi ka njima. Radi lakšeg snalaženja, svaki vremenski period je dodatno podeljen u niz podgrupa, kao što su npr. u okviru moderne istorije: reformacija, Francuska revolucija, 1848 godina, Američki građanski rat, Velika depresija, svakodnevni život, bipolarni svet, Evropa posle Drugog svetskog rata, pop kultura, itd. O popularnosti ovoga sajta dovoljno govori podatak da je samo početna stranica izvora za srednjovekovnu istoriju posećena preko deset miliona puta od januara 1996. godine.digitalne kolekcije dokumenata.

Slobodan Mandić, 4. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 243.