Center for History and New Media, Making the History of 1989, 2007, <http://chnm.gmu.edu/1989/> ( 12. VIII 2008).
Internet prezentacija projekta Making the History of 1989 posvećena je padu komunizma u Istočnoj Evropi. Primarno, sajt je podeljen na pet odeljaka: uvodni esej, primarni izvori, intrvjui sa naučnicima, moduli za učenje, studije slučaja. Izvori obuhvataju period od početka osamdesetih godina XX veka, događaje iz 1989. godine i one neposredno nakon pada Berlinskog zida, a iskorišćene su i multimedijalne mogućnosti Interneta, tako da je osim pisanih dokumenata moguće pristupiti i fotografijama, plakatima, mapama, video zapisima i sl. Preglednost sajta i mogućnost napredne pretrage korisnicima će znatno olakšati rad sa dostupnim materijalom.
Slobodan Mandić, 12. avgust 2008.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2007, str. 166.
Internet Archive, <http://www.archive.org/index.php> (04. VIII 2008).
Projekat Internet arhiv pokrenut je u San Francisku 1996. godine pod rukovodstvom Brustera Keila (Brewster Kahle), stručnjaka za veštačku ineligenciju i digitalne biblioteke. Osnovna namera je bila da se arhivira celokupni sadržaj Interneta i multimedijalnih izvora u digitalnom formatu. Ova fantastična zamisao uspešno je realizovana i do kraja 2005. godine arhivirano je više od 40 milijardi Web stranica, da bi taj broj polovinom 2007. godine porastao na 85 milijardi. Na Web prezentaciji Internet arhiva moguće je u polje za pretraživanje uneti željenu URL adresu i na taj način dobiti hronološki sortiran pregled svih izmena izvršenih na jednom sajtu. Arhivirane stranice postaju vidljive korisnicima u periodu od šest do dvanaest meseci nakon snimanja. Takođe, kreirana je i napredna mašina za pretraživanje pomoću koje se mogu pretraživati digitalni izvori u zavisnosti od vrste medija (pokretne slike, tekstovi, audio zapisi, softver, forumi itd). Na taj način, ne samo što je omogućen pronalazak informacija za koje se čini da su nepovratno izgubljene, nego se, takođe, mogu pratiti i promene koje su vršene u okviru određene prezentacije. Ovim se i dodatno potvrđuje zahtev za navođenjem datuma pristupa u citiranju informacija preuzetih sa Interneta. Uprkos činjenici da je u okviru Internet arhiva svakome ostavljeno pravo da blokira pristup svojoj prezentaciji, količina podataka koja je pohranjena na ovom mestu i mogućnosti koje se pružaju korisnicima predstavljaju nezaobilazan alat svakom istoričaru koji će u svom radu koristiti digitalne izvore.
Slobodan Mandić, 4. avgust 2008.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2007, str. 165-166.
Narodna biblioteka Srbije, Digitalna Narodna biblioteka Srbije, 2007 <http://digital.nbs.bg.ac.yu/scr/index.php> (30. X 2007).
Na prezentaciji Narodne biblioteke Srbije nalazi se i Digitalna biblioteka u kojoj je prezentovana digitalizovana građa iz kolekcija biblioteke. Digitalne kolekcije razvrstane su u nekoliko odeljaka: Ćirilski rukopisi, Stara i retka knjiga, Knjige, Novine i časopisi, Kartografska građa, Gravire i likovni materijal, Fotodokumenta, Plakati i dokumentacioni materijal, Muzikalije i fotodokumenti, Katalozi i bibliografije i Razno. Osim toga, materijal je moguće pretraživati i preko mašine za pretraživanje. U sekciji Novine i časopisi nalaze se i digitalne kopije svih brojeva dnevnog lista Politika od prvog broja od 12. jan. 1904, pa do poslednjeg predratnog, od 6. jan. 1941. godine. Usled još uvek veoma malog broja kvalitetno prezentovanih digitalnih kolekcija u srpskom sajber prostoru, digitalne zbirke Narodne biblioteke Srbije obavezno bi trebalo posetiti.
Slobodan Mandić, 30. septembar 2007.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 136-137.
Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar)”, u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2006, Bеograd, 2007, str. 129-138.
International Institute of Social History, <http://www.iisg.nl/> (20. IX 2007).
Međunarodni institut za socijalnu istoriju sa sedištem u Amsterdamu osnovan je 1935. godine. Pretraživi katalog kolekcijе od preko 2.700 arhivskih kolekcija, milion štampanih dokumenata i velikog broja audio-vizuelnog materijala, brojne informacije vezanе za aktivnost Instituta, godišnji izveštaji, virtuelni izložbe, bibliografske baze podataka, samo su neke od stvari koje se mogu pronaći na ovoj prezentaciji.
Slobodan Mandić, 20. septembar 2007.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 135.
Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adresar)”, u: Godišnjak za društvenu istoriju 1–3, 2006, Beograd, 2007, str. 129-138.
Great War Primary Document Archive (GWPDA), The World War I Document Archive, 29. VIII 2007, <http://www.gwpda.org/>, (30. IX 2007).
Arhiv primarnih dokumenata Velikog rata jе neprofitna organizacija sa sedištem u Arizoni (SAD), čija jе namera da na svojoj Internеt prezеntaciji sakupi i prezеntujе građu za izučavanje Prvog svetskog rata. Iako prvenstveno fokusirana na Veliki rat, autori objašnjavaju da im jе cilj da zapravo sakupe što veći broj primarnog i sekundarnog izvornog materijala za period od 1890. do 1930. godine. Prezеntacija je izdeljеna na devеt osnovnih tematskih celina, a osim zaista velikog broja dokumenata, moguće je pogledati i foto-galеriju gde je uvršteno i niz fotografija iz Srbije. Posebno bi valjalo skrenuti pažnju na postojanje stranice sa linkovima ka drugim Internеt lokacijama koje se bave ovom temom.
Slobodan Mandić, 30. septembar 2007.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 134-135.
Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar)”, u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2006, Bеograd, 2007, str. 129-138.
Richard Hacken, EuroDocs: Online Sources for European History, 30 VIII 2007, <http://eudocs.lib.byu.edu/index.php/Main_Page>, (21. IX 2007).
Sa početnе stranice Eurodoks sajta moguće je pristupiti primarnim istorijskim dokumetnima za istoriju Evrope koji su prepisani, reprodukovani, ili prevеdeni. U pitanju su dokumetna koja bacaju svetlo na ključne istorijske događaje u pojedinim zemljama, a građom su obuhvaćeni događaji koji se tiču političke, ekonomske, društvenе i kulturne istorije.
Slobodan Mandić, 21. septembar 2007.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 134.
Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar)”, u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2006, Bеograd, 2007, str. 129-138.
Virtual Resource Centre for Knowledge about Europe — CVCE, European NAvigator (ENA), <http://www.ena.lu/mce.cfm> (30. IX 2007).
Među najboljim lokacijama na mreži čiji je sadržaj fokusiran na prezentovanje audiovizuelnog istorijskog materijala naročito bi vredelo izdvojiti sajt Centra za virtuelne izvore znanja o Evropi (Virtual Resource Centre for Knowledge about Europe — CVCE) posvećen izvorima za istoriju evropskih integracija – European NAvigator (ENA). Obilje raznovrsnog materijala – preko 15000 dokumenata: fotografija, zvučnih zapisa, video klipova, novinskih članaka, crteža i karikatura, propraćenih adekvatnim objašnjenjima, bazama biblografskih podataka, tabelama i interaktivnim mapama i dijagramima – predstavljaju neiscrpnu riznicu za sve istoričare koji se zanimaju za prošlost Evrope od kraja Drugog svetskog rata do današnjih dana. Pored količine i raznovrsnosti istorijskih izvora, multijezičnosti (engleski, nemački, francuski, španski i holandski jezik), ova prezentacija se odlikuje i izuzetnim tehničkim rešenjima koji multimedijalnosti njenog sadržaja daju naročitu dimenziju.
Slobodan Mandić, 30. septembar 2007.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 132.
Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar”, u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2006, Bеograd, 2007, str. 129-138.
Veliki broj besplatnih članaka i knjiga u elektronskoj formi dostupan je i na jednom od najstarijih istorijskih sajtova na Internetu – Historical Text Archive (HTA) – koji je kreiran još 1990. godine u Misisipiju. Sajt je podeljen na tri osnovne sekcije: članci, elektronske knjige i linkovi. U sekciju članci, pored naučnih članaka, uvrštena je i dokumentarna građa, eseji i fotografije.
Slobodan Mandić, 30. septembar 2007.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2006, str. 131.
Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adresar)”, u: Godišnjak za društvenu istoriju 1–3, 2006, Beograd, 2007, str. 129-138.
German Historical Institute (GHI), German History in Documents and Images (GHDI), Washington, <http://germanhistorydocs.ghi-dc.org/index.cfm?language=english> (11. IX 2006).
Nemačka istorija u dokumentima i slikama obuhvata obimnu kolekciju primarnog izvornog materijala dokumentujući nemačku političku, društvenu i kulturnu istoriju od 1500. godine do današnjih dana. Ona sadrži i originalne nemačke tekstove koji su propraćeni savremenim engleskim prevodom kao i širok spektar vizuelnog materijala. Sav materijal je prezentovan u deset sekcija koje su uređene pod vođstvom uglednih istraživača, a po hronološkom principu: 1) Od reformacije do tridesetogodišnjeg rata 1500-1648, 2) Od apsolutizma do Napoleona 1648-1815, 3) Od Bečkog kongresa do pruske dominacije 1815-1866, 4) Bizmarkova Nemačka 1866-1890, 5) Vilhelmova Nemačka i Prvi svetski rat 1890-1918, 6) Vajmarska Nemačka 1918/19-1933, 7) Nacistička Nemačka 1933-1945, 8) Okupacija i izronjavanje dve države 1945-1961, 9) Dve Nemačke 1961-1989, 10) Jedna Nemačka u Evropi 1989 – do današnjih dana. Dizajn sajta urađen je veoma lepo i pregledno. Tako se na pristupnoj strani nalazi kraći tekst o kolekciji, mogućnost izbora između verzije na engleskom i nemačkom jeziku, informacije o slikama koje se nalaze u kolažu sajta, kao i četiri slike, od kojih se klikom na bilo koju od njih dolazi na stranicu sa dvanaest oslikanih prozorčića u obliku kvadrata, od kojih deset predstavljaju ulaz na svaku sekciju posebno, a dve su su zapravo prečica za detaljnije informacije o kolekciji. Kada se pristupi jednoj od kolekcija posetilac ima mogućnost ulaska na dodatne četiri podkategorije: uvod, dokumente, slike i mape. Na kraju svakog dokumenta nalazi se informacija iz kojeg izvora je dokument preuzet, kao i ko ga je preveo, ako je prevod u pitanju. Sadržaj izvora koji je dostupan na ovome sajtu je veoma raznovrtan, a posebnu vrednost predstavlja obilje materijala vezanog za izučavanje društvene istorije. Treba pohvaliti i bogatu kolekciju ilustrativnog materijala, izbor fotografija, kao i mape visoke rezolucije. Jedini nedostatak na koji bi trebalo ukazati odnosi se na problem da su neke strane u okviru sajta u tzv. fazi “izgradnje”, a u vezi sa tim i izostanak datuma kada je sajt poslednji put ažuriran. Ipak, kvalitet kojim se ova prezentacija odlikuje, kao i dvojezičnost sajta, čine ga više nego preporučljivim za dodavanje ove lokacije na spisak omiljenih Web lokacija za istraživače, učenike i njihove nastavnike, kao i za širi krug korisnika.
Slobodan Mandić, 11. septembar 2006.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 249-250.
Слободан Мандић ”Прикази сајтова (Web адресар)”, у: Годишњак за друштвену историју 1–3, 2005, Београд, 2006, str. 243-253.
Woodrow Wilson International Center for Scholars, Cold War International History Project, 2006, <http://www.wilsoncenter.org/index.cfm?topic_id=1409&fuseaction=topics.home> (09. IX 2006).
Međunarodni projekat za istraživanje Hladnog rata osnovan je 1991. godine pri Međunarodom centru Vudro Vilson u Vašingtonu. Za svoj primarni cilj ovaj Projekat uzima rad na ubrzavanju procesa integracije novih izvora i materijala iz bivšeg “komunističkog bloka” sa istoriografijom o Hladnom ratu koja je pisana proteklih decenija, uglavnom od strane istraživača sa zapada i na osnovu njima tada dostupne arhivske građe. Takođe, želelo se da se prevazilaze jezičke, geografske i specifične regionalne posebnosti u svrhu stvaranja novih veza među istraživačima zainteresovanim za istoriju Hladnog rata širom sveta. Toj svrsi namenjena je i Internet prezentacija Projekta: posetilac ovoga sajta ovde će pronaći veliki broj informacija vezanih za aktuelna dešavanja na polju istraživanja hladnoratovske istorije, brojnih konferencija, novih publikacija, prikaze knjiga, novobjavljene arhivske građe i sl. Sajt je podeljen na nekoliko osnovnih podgrupa: 1) početnu stranu, sa koje je moguće otići na posebne odeljke razvrstane po regionima i predmetima; 2) virtuelni arhiv, u oviru kojeg se nalaze brojne kolekcije dokumenata, od kojih je jedna posvećena i Jugoslaviji u Hladnom ratu; 3) novosti vezane za Projekat, gde je ostavljena mogućnost za pregled svih novosti od 1993. godine; 4) događanja, kao npr. diskusije o nekim knjigama; 5) publikacije, kao što su Bilten Projekta i knjige u izdanju ovoga udruženja, 6) linkovi vezani za tematiku istorije Hladnoga rata, od kojih bi obavezno trebalo pogledati Cold War Files Website – interpretaciju istorije kroz arhivsku građu, gde se mogu pronaći raznovrsni dokumenti u pdf. formatu, 7) istraživači, gde je moguće videti ko su stalni i gostujući nosioci ovoga projekta. Autori sajta su na najbolji mogući način odgovorili na postavljeni zadatak i iskoristili prednosti Interneta kao novog medija u istoriografiji, stavivši akcenat na iskorišćavanje mogućnosti veće povezanosti među istraživačima i arhivistima, kao i na prezentaciju digitalne kolekcije dokumenata.
Slobodan Mandić, 9. septembar 2006.
Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 246-247.
Слободан Мандић ”Прикази сајтова (Web адресар)”, у: Годишњак за друштвену историју 1–3, 2005, Београд, 2006, str. 243-253.
