Digitalna istorija

web adresar, internet sajtovi i digitalni alati: istorija, istoriografija, arhivistika

Digitalizovani arhiv Bitefa

admin

Digitalizovani arhiv Bitefa

BITEF teatar, Univerzitetska biblioteka ,,Svetozar Marković”,
Digitalizovani arhiv Bitefa <http://digitalniarhivbitefa.unilib.rs/> (12. X 2018).

Beogradski internacionalni teatarski festival (BITEF) je osnovan 1967. godine na inicijativu beogradskog avangardnog pozorišta Ateljea 212, kao festival novih teatarskih tendencija. Za više od pola veka postojanja zasluženo je stekao visoku reputaciju u međunarodnim okvirima. Prezentacija kojom je javnosti predstavljen deo arhivske zaostavštine festivala puštena je u pogon septembra 2018. godine. Pored pratećih sekcija, u kojima su date informacije o projektu digitalizacije, o samom festivalu, zatim sećanje na osnivače – Miru Trailović i Jovana Ćirilova, kao i link ka zvaničnom sajtu Bitefa, glavni odeljak pod nazivom Arhiv sadrži podsekciju Plakati Bitefa, gde su u hronološkom nizu prikazani plakati, koji zapravo predstavljaju ulaz za dodatne sadržaje u okviru određene festivalske godine: uvodni tekst, foto galeriju, video snimke, biltene i katalog. Pored toga, u Arhivu je moguće preuzeti i dokument „Žiri 1967-2017”, pogledati tabelu nagrađenih predstava, a tu je i pdf dokument „Indeks predstava glavnih programa Bitefa”. Iako je prezentacija od nesumnjive koristi za brz pregled bogate istorije festivala, na nekim pojedinostima bi trebalo dodatno poraditi. Pre svega, trebalo bi popuniti prazne sekcije (foto galerije, bilteni). Pored toga, za dostupnost sadržaja na engleskom jeziku bi bolja solucija bila uobičajen odvojeni prikaz, umesto skrolovanja u donji deo pojedinačne stranice.

Slobodan Mandić, 12. decembar 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2018, str. 94.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVIII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2018, Bеograd, 2018, str. 91-94

Czechoslovakia 68/08

admin

Czechoslovakia 68/08

Open Society Archives, Czechoslovakia 68/08
< http://cssr68.osaarchivum.org> (10. XII 2018).

Povodom obeležavanja pola veka od invazije država Varšavskog pakta na Čehoslovačku, Arhiv otvorenog društva pokrenuo je 20. avgusta 2018. godine sajt posvećen tom događaju. Blizu četiri hiljade članaka redakcije Slobodne Evrope objavljivano je na sajtu te kuće ,,u realnom vremenu”, onako kako su se vesti pojavljivale pre pedeset godina. Nakon 10. septembra 2018. objavljeni novinski izveštaji ostali su dostupni na sajtu, zajedno s propratnim sekcijama sajta, među kojima je galerija od 39 fotografija invazije sovjetskih i bugarskih snaga na Košice, u istočnoj Slovačkoj, kao i manja kolekcija originalnih dokumenata, poput letaka koje je lokalno stanovništvo namenilo okupacionim snagama, ili pak onih koje je sovjetska vojska delila čehoslovačkim građanima, kao i materijala štampanog u znak podrške koju su različite lokalne organizacije i grupe građana izražavale prema Dubčekovoj vladi.

Slobodan Mandić, 10. decembar 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2018, str. 93.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVIII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2018, Bеograd, 2018, str. 91-94

Искусство и архитектура русского зарубежья

admin

Искусство и архитектура русского зарубежья

Лейкинд Олег Леонидович, Махров Кирилл Васильевич, Северюхин Дмитрий Яковлевич, Искусство и архитектура русского зарубежья
<http://www.artrz.ru> (9. X 2018).

Prezentacija projekta posvećenog umetnicima i arhitektama među ruskim emigrantima. Obiman materijal na sajtu je enciklopedijski organizovan u nekoliko sekcija, a geografski su pokrivene sve važne oblasti i značajni centri ruske emigracije u prvoj polovini XX veka. Isto tako, obuhvaćene su mnogi umetnički pravci: grafika, slikarstvo, vajarstvo, dizajn, pozorište, film, fotografija, a posebno je izdvojena arhitektura crkvenih objekata. Očigledan je odgovarajući doprinos i srpskog saradnika na projektu, Alekseja Arsenjeva, zahvaljujući kome je uvršten i veliki broj odrednica koje pokrivaju razna boravišta ruskih emigranata u Srbiji. Pored biografskih i bibliografskih podataka, sajt sadrži i pretražive informacije o arhivskoj građi, umetničkim udruženjima, grupnim izložbama, savremenim publikacijama. Autori projekta s pravom ističu da je nasledstvo ruske dijaspore sastavni deo ruske kulture, ali da istovremeno pripada i zemljama dijaspore, te stoga služi kao neka vrsta mosta za kulturno približavanje Rusije s drugim zemljama.

Slobodan Mandić, 9. oktobar 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2018, str. 92-93.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVIII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2018, Bеograd, 2018, str. 91-94

Pretražive digitalizovane istorijske novine

admin

Pretražive digitalizovane istorijske novine

Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković”, Pretražive digitalizovane istorijske novine <http://www.unilib.rs/istorijske-novine> (5. XII 2018).

Inicijalno pokrenuta u okviru projekta Novine Europeane (Europeana Newspapers), digitalizovana kolekcija starih novina Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković”, sa nekoliko stotina hiljada novinskih tekstova predstavlja izuzetno vredan izvor za istraživanje brojnih tema. Većinom su predstavljene novine štampane u drugoj polovini XIX i u prvoj polovini XX veka, na srpskom jeziku i ćiriličnom pismu. Naročitu upotrebnu vrednost ove digitalne kolekcije, koja sadrži osamdeset novinskih naslova, predstavlja jednostavna mogućnost pretrage sadržaja zahvaljujući korišćenoj tehnologiji optičkog prepoznavanja znakova (OCR). Pri tome, budući da su znakovi unikodirani, pretragu je moguće vršiti i ćiriličnim i latiničnim pismom. Impozantna kolekcija novinskih članaka, u sadejstvu sa dobrim tehničkim rešenjima, uvrštava ovu lokaciju u neizbežni orijentir i dragocen izvornik za različita područja istorijskih istraživanja.

Slobodan Mandić, 5. decembar 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2018, str. 91-92.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVIII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2018, Bеograd, 2018, str. 91-94.

Sjećanja na 20. Stoljeće

admin

Sjećanja na 20. Stoljeće: izbor dokumenata iz osobnih i obiteljskih ostavština Hrvatskog povijesnog muzeja

Hrvatski povijesni muzej, Sjećanja na 20. Stoljeće: izbor dokumenata iz osobnih i obiteljskih ostavština Hrvatskog povijesnog muzeja, 2017<http://sjecanjana20st.hismus.hr/> (27. IV 2018).

Onlajn izložba na kojoj su predstavljeni digitalni fragmenti iz ličnih i porodičnih fondova Hrvatskog povijesnog muzeja sa namerom da pruže osnovu i orijentir za interperetaciju novije hrvatske istorije u globalnom – evropskom i svetskom – kontekstu. Na izložbi je prikazana građa iz pet porodičnih fondova i šest kolekcija ličnih zaostavština. Svaka pojedinačna kolekcija sadrži kratku istorijsku belešku, dok su pojedinačni primerci dokumenata objašnjeni naslovom, opisom i signaturom, a posetioci imaju mogućnost filtriranja građe prema vrsti, odnosno prema dodeljenim metapodacima (lična dokumenta, službena dokumentacija, fotografije, prepiska, sećanja – memoarski zapisi, rukopisi, diplome i priznanja, pozivnice, čestitke, prospekti itd). Za pojedine predmete dati su digitalni otisci samo njihovih naslovnih strana, zajedno sa opisom. Takav je slučaji sa vizuelno i sadržajno interesantnim prospektima Nevenke Prosen, među kojima nailazimo i na vodič kroz muzeje Beograda iz 1953. godine. Prezentaciju ove onlajn izložbe bi posetiocima umnogome učinilo primamljivijim saznanje o mogućnosti njene dopune, što u postojećem tehničkom okviru ne bi trebalo da predstavlja problem.

Slobodan Mandić, 27. april 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2017, str. 129.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2017, Bеograd, 2018, str. 125-129.

Der Digitale Oberösterreichs Geschichtsatlas

admin

Der Digitale Oberösterreichs Geschichtsatlas

Der Digitale Oberösterreichs Geschichtsatlas (DOGA) <http://doris.ooe.gv.at/themen/geschichte/geschichte.aspx> (27. IV 2018).

Digitalni istorijski atlas Gornje Austrije predstavlja bogate georeferentne informacije o različitim temama koje se odnose na ovu austrijsku pokrajinu. Prezentacija sadrži originalne katastre iz vremena cara Franca I (1817-1861), istorijski izgled lokacija, biografije političara, informacije o istorijskim granicama opština i parohija, istorijske mape, vojne memorijale i memorijale koncentracionih logora, rezultate izbora Prve (austrijske) republike, kao i popise imanja i domaćinstava koji su postojali oko 1830.  godine. Većinu od unesenih informacija i sadržaja je moguće pretražiti direktno preko tzv. osnovne mape i pratećih karata sa početka XIX veka, ili uz pomoć integrisane funkcije za pretragu. Jedna od najposećenijih sekcija sajta su popisi imanja i domaćinstava (Hofnamen und Häusergeschichte) koji bi trebali da budu kompletirani do 2020. godine. U narednoj fazi projekat bi trebalo da prevaziđe formu baze podataka za proučavanje lokalne istorije i da omogući izvanredna istraživanja društvene i ekonomske istorije ovog područja.

Slobodan Mandić, 27. april 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2017, str. 128.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2017, Bеograd, 2018, str. 125-129.

Fotoalbums Arius van Tienhoven, 1912-1915

admin

Fotoalbums Arius van Tienhoven, 1912-1915

Koninklijke Bibliotheek, Nationale Bibliotheek van Nederland, Fotoalbums Arius van Tienhoven, 1912-1915 <https://www.kb.nl/themas/geschiedenis-en-cultuur/moderne-geschiedenis/fotoalbums-arius-van-tienhoven-1912-1915> (12. III 2018).

Holandski lekar dr Arijus van Tinhoven (1886-1965) boravio je u Srbiji posredstvom Crvenog krsta tokom Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata (1912-1915) i tom prilikom napravio veliki broj vrednih fotografija na kojima su prikazane scene iz života, prizori sa beogradskih ulica i okolnih sela, drugih mesta (Skoplje, okolina Velesa, Pirot, Vranje, Valjevo), stanovništvo, medicinsko osoblje, ranjenici, oboleli, bolnice. Unuci doktora Van Tinhovena su 2015. godine ovaj materijal donirali Nacionalnoj biblioteci Holandije koja je primljene foto-albume digitalizovala i koji su sada dostupni na sajtu Biblioteke. Stranica sa koje je omogućen ulaz u tri foto albuma takođe sadrži i informacije o angažovanju dr Van Tinhovena u Balkanskim ratovima i u vojnoj bolnici u Beogradu, potom u Prvom svetskom ratu, Valjevskoj bolnici i učešću u komisiji za ispitivanje ratnih zločina austrougarske vojske u zapadnoj Srbiji, gde je doktor takođe angažovan i kao fotograf. Tu su i podaci o velikoj epidemiji stomačnog tifusa od kojeg je oboleo i doktor Van Tinhoven, nakon čega se marta 1915. vratio u Holandiju. Takođe, ovde možemo saznati i o njegovoj ljubavnoj vezi sa saradnicom, medicinskom sestrom Jakobom de Hrote koja se često pojavljuje na fotografijama, a sa kojom je 1916. godine stupito u brak i imao četvoro dece.  

Slobodan Mandić, 12. mart 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2017, str. 127-128.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2017, Bеograd, 2018, str. 125-129

Bonus – pojedinačni albumi, novi linkovi ⬇️⬇️⬇️

➡️ Balkanoorlogen 1912-1913 I

➡️ Balkanoorlogen 1912-1913 II

➡️ Europeesche Oorlog 1914-1915 Servië

Harry Ransom Center Digital Collections

admin

Harry Ransom Center Digital Collections

University of Texas at Austin, Harry Ransom Center Digital Collections <https://hrc.contentdm.oclc.org/digital/> (25. IV 2018).

Hari Ransom centar Univerziteta Teksas u Ostinu predstavlja jedinstvenu instituciju unutar koje funkcionišu arhiv, biblioteka i muzej, specijalizovani za američke i evropske kolekcije značajne na polju istraživanja umetnosti i humanističkih nauka. U Centru se čuva 36 miliona književnih rukopisa, milion retkih knjiga, pet miliona fotografija i više od sto hiljada umetničkih dela. Deo ovih bogatih kolekcija dostupan je od decembra 2017. godine u digitalnom obliku preko jedinstvenog portala gde je sav materijal organizovan u okviru osamdeset posebnih celina. Korisnicima je omogućen pristup arhivama književnika kao što su Gabrijel Garsija Markes, Edgar Alan Po, Džek London, Luis Kerol, Oskar Vajld, Tomas Hardi, zatim kolekcijama srednjovekovnih i ranih modernih rukopisa, fotografskim kolekcijama pojedinih novina (New York Journal American), retkih knjiga, specijalnim zbirkama filmskih i drugih plakata i postera, kolekcijama negativa staklenih ploča, umetničkih dela, zbirkama posvećenim pojedinim književnim junacima (Šerlok Holms). Sa tehničke strane, pristup građi je omogućen upotrebom seta aplikacija namenjenih za komptatibilnu funkcionalnost unutar repozitorijuma digitalnih slika, a koji su formirani i kojima upravlja zajednica biblioteka, muzeja, arhiva, softverskih kompanija i drugih organizacija (The International Image Interoperability Framework – IIIF).  Takođe, za pregled digitalizovanog materijala je upotrebljen softver otvorenog koda Mirador (Mirador).

Slobodan Mandić, 25. april 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2017, str. 126-127.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2017, Bеograd, 2018, str. 125-129.

Digital Public Library of America

admin

Digital Public Library of America

Digital Public Library of America
<https://dp.la/> (20. IV 2018).

Digitalna javna biblioteka Amerike (DPLA) pokrenuta je aprila 2013. godine kao neprofitna organizacija sa sedištem u Bostonu. Čitavom poduhvatu su prethodili trogodišnji dogovori velike i raznolike grupe zainteresovanih strana i pripremne radnje koordinisane od strane Berkman Klajn centra za internet i društvo Univerziteta Harvard. Ogromni digitalni trezor danas sadrži preko dvadeset miliona slika, tekstova, video i zvučnih zapisa iz brojnih američkih biblioteka, muzeja i drugih kulturnih ustanova, kako onih lokalnih, tako i  vodećih nacionalnih institucija. Sav materijal sadržan u konglomeratu digitalnih jedinica (fotografije, knjige, mape, štampa, usmena istorija, privatna prepiska, muzejski objekti, umetnička dela, vladina dokumenta…) je zahvaljujući besprekornoj obradi i dodeljenim metapodacima lako i besplatno dostupan za upotrebu u digitalnom formatu. Međutim, zbog poštovanja autorskih prava nekim objektima je pristup ograničen, iako su oni uredno katalogizirani i opisani. Pored podrazumevajuće mogućnosti napredne pretrage, početna stranica omogućava pregled kolekcija prema temama, kao i podelu materijala u okviru onlajn izložbi i nekoliko desetina grupa primarnih izvora koje korisnici dodatno mogu filtrirati prema temi i hronološki, prema redosledu kako su uvršteni u bazu. Ogroman napor uložen u realizaciju Digitalne javne biblioteke Amerike neće ostaviti ravnodušne istraživače u potrazi za određenim predmetima interesovanja, nastavnike i studente, ali takođe predstavlja ogroman i stalno rastući potencijal za korišćenje u različite druge svrhe i za širu publiku. O vrednosti i bogatstvu uključenog materijala takođe govore i stotine digitalnih zapisa o Beogradu i Srbiji.

Slobodan Mandić, 20. april 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2017, str. 125-126.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2017, Bеograd, 2018, str. 125-129.

Stockholmskällan

admin

Stockholmskällan

Stockholmsstad, Stockholmskällan <https://stockholmskallan.stockholm.se/> (30. XI 2017).

Obrazovni web sajt Grada Stokholma Stockholmskällan sadrži preko trideset hiljada indeksiranih istorijskih izvora i nastao je kao rezultat saradnje između gradskog muzeja, arhiva i biblioteke. Prezentacija je pokrenuta i sufinansirana od strane institucija učesnica, a koordinisana od strane gradskog departmana za obrazovanje. Godišnje ovu lokaciju poseti preko 650.000 korisnika, od kojih su većina nastavnici i studenti, a u manjem broju ostali koji se zanimaju za istoriju Stokholma. Visoka stopa posećenosti sajta govori u prilog ispravnosti odluke o udruživanju resursa ovih insitucija na jednom mestu. Korisnici van švedskog govornog područja mogu da se upoznaju sa osnovnim informacijama o projektu na engleskom jeziku, ili da izvrše pregled bogate baze fotografija i drugog vizuelnog materijala. Takođe, dostupne sadržaje je moguće izlistati i kroz sekciju Teme (Teman), preko menija sa desne strane. 

Slobodan Mandić, 30. decembar 2017.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2017, str. 142.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVI”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2017, Bеograd, 2018, str. 139-142.