audiovisual – Digitalna istorija

Novi okviri za rekonstrukciju prošlosti

Multimedijalno izdanje, knjiga za čitanje i slušanje, Vek slikan mikrofonom Dragoslava Simića (Belmedia, 2022), predstavlja vrednu riznicu istorijskih izvora za proučavanje XX veka. Povodom priređivanja ove publikacije trebalo bi skrenuti pažnju da je ovih oko 500 strana teksta svedočenja i svojevrsnog vremeplova kroz različite segmente turbulentnog XX veka, obogaćeno i audio verzijama iskaza (preko qr koda), a to sve predstavlja samo izbor zahvaćen iz vrednog i dubokog rezervoara multimedijalnih izvora koje je autor svojim dugogodišnjim pregalaštvom omogućio i svima stavio na raspolaganje na veb sajtu Audio i foto arhiv Simić. Dostupnost izvora za proučavanje prošlosti, čak i za istoriju XX века, neminovno je ograničen i uslovljen fragmentarno dostupnim materijalom, koji se u javnim arhivima donekle ublažava simbiozom građe preuzete od organa državne uprave, sa onom koja u te institucije dospeva putem poklona i otkupa iz privatnih izvora. Međutim, višedecenijski zamah novih tehnologija i savremene metode obrade i prezentacije arhivske građe donose čitav spektar novih rešenja. Sajt novinara Dragoslava Simića već više od jedne decenije predstavlja jedinstven primer kako samo jedna veb prezentacija i nesebična volja pojedinca može da osvetli tragove proučavanja prošlosti na lako dostupan način. Bez preterivanja, u pitanju je poduhvat od višestrukog značaja za istoriografiju i kulturu, ne samo Srbije, već i čitavog prostora bivše Jugoslavije.

Slobodan Mandić, istoričar, arhivski savetnik (Istorijski arhiv Beograda).

Foto: Anđelko Vasiljević

Sa predstavljanja knjige Vek slikan mikrofonom Dragoslava Simića, održan 31. januara 2023. u Kolarčevoj zadužbini u Beogradu.

Prikaz sajta
Dragoslav Simić, Audio i Foto arhiv SIMIĆ, <http://www.audioifotoarhiv.com/> (20. XII 2010).

Lomax Digital Archive

Lomax Digital Archive <https://archive.culturalequity.org/> (15. VII 2021).

Teško da je moguće preceniti ulogu koju su muzičar i etnomuzikolog Alan Lomaks i njegov otac Džon Ej Lomaks odigrali u oblikovanju savremene muzičke istorije. Putujući zabačenim predelima američkog juga u potrazi za tragovima tradicionalnog muzičkog nasleđa, a pod pokroviteljstvom Kongresne biblioteke, između 1933. i 1942. godine oni su sakupljali i beležili izvorne i autentične snimke. Alan je kasnije samostalno nastavio sa ovim važnim poslom sve do osamdesetih godina 20. veka. Osim toga, pedesetih godina je boravio u Evropi takođe neumorno radeći i snimajući izvođače u Britaniji, Irskoj, Italiji i Španiji. Prvi muzičar koga su Lomaksi snimili 1933. godine je bio Hjudi Ledbeter (Huddie Ledbetter), poznatiji kao Lid Beli (Lead Belly), u zloglasnom kazneno popravnom zavodu Lujzijane ”Angola” Takođe, zaslužni su i za otkrivanje i približavanje široj publici bluz gitariste Roberta Džonsona, protesnog pevača Vudi Gutrija, folk umetnika Pita Sigera, kantri muzičara Burl Ivesa. O značaju muzikološkog poduhvata Lomaksovih svedoče i reči Brajana Ina da bez Alana Lomaksa verovatno ne bi bilo ni bluz eksplozije, RnB pokreta, Bitlsa, Stonsa, ni Velvet Andergraunda.

This image has an empty alt attribute; its file name is fieldworks-1024x761.jpg

Digitalni arhiv Lomaksovih omogućava slobodan pristup audio-vizuelnim kolekcijama koje su nastajale u rasponu od sedam decenija. Izuzetno vredan i bogat materijal odlično je sistematizovan, pregledan i lako pretraživ. Klasifikacija je izvršena dodeljivanjem oznaka prema više parametara (ličnosti, instrumenti, lokacije, vrsta muzike itd), a svaki audio zapis i slika su opisani metapodacima na više nivoa. Odeljak sajta Explore sadrži pet celina raspoređenih ispod naslova Glavna kolekcija. Prva celina je katalog terenskog rada sa preko 20.000 digitalizovanih celina i sa oko 5.000 fotografija. Unutar svakog od ovih područja omogućeno je i dodatno filtriranje materijala, dok peto polje zapravo predstavlja indeksirane sadržaje prema imenu izvođača, mestu nastanka zapisa, vrsti muzičkog instrumenta, kulturi, muzičkom žanru. Prezentacija sadrži još nekoliko veoma zanimljivih dodataka, poput dnevne serije pesama Nevolje neće trajati zauvek, pokrenute 2020. god. u prvim mesecima pandemije korona virusa, a koja je zamišljena kao neka vrsta uvodne izložbe u Lomaksov digitalni arhiv.

Izvanredno vredan i bogat materijal dostupan na sajtu Digitalnog arhiva Lomaks nastao je spajanjem građe nezavisne arhive Alana Lomaksa (1946-1991), digitalizovane i sačuvane od strane Udruženja za kulturnu jednakost krajem 1990-ih i početkom 2000-ih, sa hiljadama snimaka koje su na acetatnim i aluminijumskim diskovima Lomaksi zabeležili od 1933. do 1946. pod pokroviteljstvom Kongresne biblioteke.

Annie Mae and Fred McDowell. Como, Mississippi, September 1959

Preporuke za dalje čitanje:

Nathan Salsburg, ”Southern Journeys: Alan Lomax’s Steel-String Discoveries”, Acoustic Guitar magazine, March/April 2019.

Dragan Ambrozić, ”Huddie William Ledbetter, Lead Belly: Danas ne utovarujemo ugalj”, Vreme, br. 1358, 12. januar 2017.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2021, str. 138-139.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXXVII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2021, Bеograd, 2021, str. 137-143.

Digitalna istorija

Tag: audiovisual

”Vek slikan mikrofonom”

Lomax Digital Archive