Digitalna istorija

web adresar, internet sajtovi i digitalni alati: istorija, istoriografija, arhivistika

Tag: cold war

A Visual Guide to the Cold War

admin

A Visual Guide to the Cold War

University of North Carolina at Chapel Hill, Center for Slavic, Eurasian and East European Studies,
A Visual Guide to the Cold War, <https://coldwar.unc.edu/> (25. IV 2024).

Prezentacija Vizuelni vodič kroz Hladni rat prvenstveno je namenjena nastavnicima i studentima koji žele da istraže istoriju Hladnog rata kroz primarne izvore slikovnog karaktera. Autori projekta ističu da su izvorima nastojali da obuhvate i američku i sovjetsku perspektivu sukoba, koji se paralelno sa doktrinom mirne koegzistencije i razvoja masovnog nuklearnog arsenala kao garanta mira, manifestovao kroz proksi ratove, rivalstvo u istraživanju svemira, sportu, propagandi. Vizuelni aspekt odigrao je važnu ulogu kako u vođenju, tako i u razumevanju Hladnog rata jer su suprostavljeni tabori razumeli važnost i ulogu fotografije, postera, filma i karikatura. Veći deo zastupljenog materijala potiče iz digitalnih kolekcija Kongresne biblioteke i još nekoliko američkih institucija, a zastupljeni su i izvori na ruskom jeziku, poput sovjetskog satiričnog časopisa Krokodil i zbirke postera iz perioda perestrojke. U svrhu lakše integracije primarnih izvora o američko-sovjetskim odnosima od 1945. do 1989. godine celokupna kolekcija je razvrstana prema ključnim istorijskim događajima (Korejski rat, Berlinski zid, Rat u Vijetnamu, Kubanska raketna kriza, perestrojka…). Osim toga, u posebnim odeljcima je data mogućnost prelistavanja građe prema decenijama i prema vrsti medija (karikature i stripovi, fotografije, posteri, filmovi, sovjetski udžbenici). Pored osnovnih informacija o projektu i autorima, na sajtu se nalazi i kratko uputsvo za korišćenje primarnih izvora u nastavi.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2024, str. 97-98.

Slobodan Mandić, ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XLV”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2024, Bеograd, 2024, str. 95-99.

Prikazi_45_GDI_2024_1_MandicDownload

Промяната 1989. Преди и след

admin

Промяната 1989. Преди и след

Държавна агенция “Архиви”, Промяната 1989. Преди и след
<https://thechange1989.archives.bg> (10. XI 2022).

Промяната 1989. Преди и след

Projеkat Promеnе 1989. Prе i poslе pokrеnut jе sa idеjom da sе omogući pristup ranijе nеpoznatom izvornom matеrijalu koji bi upotpunio mnogostrukost sеćanja na taj pеriod novijе istorijе Bugarskе. Vеć u uvodnom tеkstu dr. Mihaila Gruеva, dirеktora bugarskе Državnе agеncijе „Arhivi”, prеdstavljеno jе nеkoliko polaznih tačaka za pokrеtanjе projеkta, rеalizovanog u saradnji sa nacionalnim tеlеvizijskim i radio kućama i Agеncijom za obеlodanjivanjе dokumеnata i za izjašnjavanjе o pripadnosti bugarskih državljana Državnoj bеzbеdnosti i obavеštajnim službama Bugarskе narodnе armijе. Porеd ostalog ukazano jе i na to da nе postoji opštеprihvaćеno mišljеnjе da li sе i kada bugarska tranzicija tačno završila. Mišljеnja i u akadеmskim krugovima o tomе su različita, gdе prеovladava ono da jе okončana najkasnijе do 2007. godinе, dok mnogi obični ljudi nе prеpoznaju sadašnjost kao nеšto kvalitativno dugačijе od tranzicijе. Iz tog razloga autori sajta pažnju višе usmеravaju na počеtni tranzicioni pеriod. O tomе govorе vеć i naslovi cеlina prеzеntovanih dokumеnata na počеtnoj stranici sajta (tеmе i događaji): „Pеrеstrojka” i bugarska „pеrеstrojka”; Vеtar promеna u BKP; Ekonomija 1987-1991; Spoljna politika (1987–1991); Dеmonstracijе otpora (1987–1989); Državni udar – 10. novеmbar 1989; Mitinzi, povorkе, praznici, koncеrti, svakodnеvni život; Rеstauracija starih partija; Partijski kongrеsi; Ustav iz 1991. godinе, itd. Do sada jе učinjеno dostupnim prеko 1.100 ranijе nеpoznatih dokumеnata koji su odabrani iz Državnе agеncijе „Arhivi” širom Bugarskе, dopunjеnih dokumеntima pomеnutе Komisijе i autеntičnim snimcima iz arhivе Bugarskе nacionalnе tеlеvizijе i Zlatnog fonda Bugarskog nacionalnog radija. Kako autori ističu, izrada sajta bi trеbalo da prеdstavlja samo počеtak objavljivanja novopristiglih dokumеnata iz fondova Savеza dеmokratskih snaga, kao i o ključnim ličnostima poput Žеljе Žеlеva ili Radoj Ralina.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2022, str. 103-104.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XLI”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2022, Bеograd, 2023, str. 99-104.

Ups and Downs, Highs and Lows…

admin

Ups and Downs, Highs and Lows… and the Forgotten

Centar za kulturnu dekontaminaciju,
Usponi i padovi, domašaji i promašaji… i ono što smo zaboravili /
Ups and Downs, Highs and Lows… and the Forgotten
<https://www.upsdownshighslows.com/> (29. VI 2022).

Internet prezentacija projekta usmerenog na pitanja kulturne razmene, saradnje i međusobnih uticaja Sjedinjenih Američkih Država i Jugoslavije/Srbije u okviru koga su tokom 2020. sprovedena istraživanja, organizovane debate, filmske projekcije, izložba, pereformansi, promocije, stručna vođenja i druge aktivnosti. Sakupljena arhivska građa i materijali sada su delom dostupni u okviru sedam kategorija sajta u sekciji Studije: film, poezija, muzika, savremena umetnost, pozorište, strip, urbanizam. Unutar svakog odeljka je prvo dat uvodni tekst, a nakon prezentovanih dokumenata nalaze se rubrike sa linkom ka snimcima održanih prezentacija i diskusija, hronologija događaja i informacije o istraživačima. Prema rečima autora projekta, Branislava Dimitrijevića, Ane Miljanić i Ljubice Slavković, internet prezentacija sadrži materijale koji bi trebalo da ispitaju i osvetle kompleksnosti i kontradikcije političkih, ekonomskih i kulturnih odnosa između SAD i Jugoslavije/Srbije kroz istorijske studije slučaja umetničke i kulturne saradnje, razmene i uticaja, sa težnjom stvaranja platforme za dalje diskusije o razotkrivenim kontradikcijama.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2022, str. 111-112.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XL”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2022, Bеograd, 2022, str. 107-112.

136 Энвер Ходжа. Его жизнь и работа

admin

Энвер Ходжа. Его жизнь и работа

Энвер Ходжа. Его жизнь и работа, 2008-2015 <http://www.enverhoxha.ru> (14. IV 2015).

Prezentacija na ruskom jeziku posvećena je životu i delu Envera Hodže (1908– 1985), revolucionara i vrhovnog vođe Narodne Republike Albanije. Početna stranica omogućava pregleda informacija i preuzimanja materijala preko nekoliko različitih odeljaka raspoređenih linearno, od vrha prema donjem delu strane. Tu su izloženi biografski pregledi (biografija i istorijsko-biografski esej), bogata biblioteka izdanja na ruskim jeziku, sa mogućnošću preuzimanja knjiga u pdf formatu, tematski arhiv koji sadrži elektronska izdanja knjiga u vezi sa glavnom temom (klasici marksizma-lenjinizma, razni materijali o Albaniji u vreme socijalizma i dr.), časopis Nova Albanija, koji je distribuiran ilegalno na prostoru SSSR od 1961. godine, Muzej sajta, odgovori na pitanja posetilaca i komentari, i na kraju nekoliko galerija (Enver Hodža u umetničkim delima socrealizma, posteri sa njegovim likom, foto-materijal). Autori navode da je osnovna namena sajta, pored popunjavanja postojećih praznina na ruskom govornom području o ličnosti Envera Hodže i njegovog angažmana na polju teorijskog i praktičnog revolucionarnog rada, i promovisanje ideje marksizma-lenjinizma. Uprkos ideološki obojenoj poziciji autora, na ovoj adresi istraživači mogu pronaći korisne informacije o vremenu i temama s kojima je ukršteno delovanje te ličnosti.

Slobodan Mandić, 14. april 2015.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2013, str. 168-169.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XVIII”, u: Godišnjak za
društvеnu istoriju 3, 2013, Bеograd, 2015, str. 165-169.

Digital Archive International History Declassified

admin

Digital Archive International History Declassified

Тhe Woodrow Wilson International Center for Scholars, Digital Archive International History Declassified, <http://digitalarchive.wilsoncenter.org> (30. III 2013).

Digitalni arhiv Međunarodnog centra Vudro Vilson kreiran je sa namerom da studentima, istraživačima i specijalistima za međunarodne odnose i noviju diplomatsku istoriju omogući pristup dokumentima vlada i organizacija širom sveta, a sa kojih je skinuta oznaka tajnosti. Nedavno deklasifikovana arhivska građa većinom je prezentovana u prevodu na engleski jezik i sadrži diplomatske telegrame, poverljivu korespodenciju, zapisnike i drugo. Najstariji dostupan dokument je izveštaj o hapšenju Imre Nađa od strane NKVD-a iz 1938. godine, a pored hronološke pretrage, snalaženje u digitalnoj zbirci je omogućeno i izborom geografske lokacije. Uz to su sva dokumenta organizovana i u sedamdeset posebnih kolekcija (npr. Poljska i mađarska kriza 1956, Berlinski zid, Kineska spoljna politika, Ekonomija hladnog rata, Kubanska spoljna politika, Nuklearna istorija Indije, Međukorejski odnosi, Pokret nesvrstanih…), gde je kod svake naznačena količina dokumenata koju kolekcija sadrži. Napredna pretraga je omogućena tzv. pretraživačkim filterom u nekoliko kategorija (datum, predmet, lokacija, jezik, autor, kolekcija, tema, izdavač, arhivska ustanova). Poseban dodatak sadržanim kolekcijama dokumenata predstavljaju četiri predmetna vodiča sa uvodnim esejima, lentama vremena, nastavnim materijalima.

Slobodan Mandić, 30. mart 2013.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2012, str. 109.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XV”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2012, Bеograd, 2013, str. 109-113.

The Harvard Project on Cold War Studies

admin

The Harvard Project on Cold War Studies

Harvard University – Faculty of Arts and Sciences (FAS), The Harvard Project on Cold War Studies, <http://www.fas.harvard.edu/~hpcws/index2.htm> (10. XII 2008).

Na Internet prezentaciji za hladnoratovske studije Harvardskog univerziteta zainteresovani posetioci mogu pronaći veliku količinu korisnog materijala: odabrane članke, abstrakte i diskusionu listu Časopisa za studije Hladnog rata; informacije o knjigama i konferencijama; bogatu kolekciju korisnih linkova itd. Za jedan od osnovnih ciljeva projekta autori navode promovisanje arhivskih istraživanja u zemljama bivšeg Istočnog bloka. Posebno treba skrenuti pažnju na prezentovanu kolekciju dokumenata na ruskom jeziku u sekciji Arhiv i bibliografiju sovjetske istorije autorke Andree Graciozi (Andrea Graziosi) u sekciji Izvori. Na početnoj stranici nalazi se i veza ka stranici koja sadrži linkove ka nekada tajnim dokumentima američke vlade koja se odnose na istoriju Hladnog rata. Posetioci sajta mogu pogledati i virtuelnu izložbu o istoriji nuklearnog naoružanja sa video zapisima i slikama nuklearnih proba.

Slobodan Mandić, 10. decembar 2008.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2008, str. 155-156.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) IV”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1–3, 2008, Bеograd, 2009, str. 149-158.

Cold War International History Project

admin

Woodrow Wilson International Center for Scholars – Cold War International History Project
– Wilson Center Digital Archive

Woodrow Wilson International Center for Scholars, Cold War International History Project, 2006, <http://www.wilsoncenter.org/index.cfm?topic_id=1409&fuseaction=topics.home> (09. IX 2006).

Međunarodni projekat za istraživanje Hladnog rata osnovan je 1991. godine pri Međunarodom centru Vudro Vilson u Vašingtonu. Za svoj primarni cilj ovaj Projekat uzima rad na ubrzavanju procesa integracije novih izvora i materijala iz bivšeg “komunističkog bloka” sa istoriografijom o Hladnom ratu koja je pisana proteklih decenija, uglavnom od strane istraživača sa zapada i na osnovu njima tada dostupne arhivske građe. Takođe, želelo se da se prevazilaze jezičke, geografske i specifične regionalne posebnosti u svrhu stvaranja novih veza među istraživačima zainteresovanim za istoriju Hladnog rata širom sveta. Toj svrsi namenjena je i Internet prezentacija Projekta: posetilac ovoga sajta ovde će pronaći veliki broj informacija vezanih za aktuelna dešavanja na polju istraživanja hladnoratovske istorije, brojnih konferencija, novih publikacija, prikaze knjiga, novobjavljene arhivske građe i sl. Sajt je podeljen na nekoliko osnovnih podgrupa: 1) početnu stranu, sa koje je moguće otići na posebne odeljke razvrstane po regionima i predmetima; 2) virtuelni arhiv, u oviru kojeg se nalaze brojne kolekcije dokumenata, od kojih je jedna posvećena i Jugoslaviji u Hladnom ratu; 3) novosti vezane za Projekat, gde je ostavljena mogućnost za pregled svih novosti od 1993. godine; 4) događanja, kao npr. diskusije o nekim knjigama; 5) publikacije, kao što su Bilten Projekta i knjige u izdanju ovoga udruženja, 6) linkovi vezani za tematiku istorije Hladnoga rata, od kojih bi obavezno trebalo pogledati Cold War Files Website – interpretaciju istorije kroz arhivsku građu, gde se mogu pronaći raznovrsni dokumenti u pdf. formatu, 7) istraživači, gde je moguće videti ko su stalni i gostujući nosioci ovoga projekta. Autori sajta su na najbolji mogući način odgovorili na postavljeni zadatak i iskoristili prednosti Interneta kao novog medija u istoriografiji, stavivši akcenat na iskorišćavanje mogućnosti veće povezanosti među istraživačima i arhivistima, kao i na prezentaciju digitalne kolekcije dokumenata.

Slobodan Mandić, 9. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 246-247.

Слободан Мандић ”Прикази сајтова (Web адресар)”, у: Годишњак за друштвену историју 1–3, 2005, Београд, 2006, str. 243-253.