Digitalna istorija

web adresar, internet sajtovi i digitalni alati: istorija, istoriografija, arhivistika

Tag: foto kolekcije

”Vek slikan mikrofonom”

admin

Novi okviri za rekonstrukciju prošlosti

Multimedijalno izdanje, knjiga za čitanje i slušanje, Vek slikan mikrofonom Dragoslava Simića (Belmedia, 2022), predstavlja vrednu riznicu istorijskih izvora za proučavanje XX veka. Povodom priređivanja ove publikacije trebalo bi skrenuti pažnju da je ovih oko 500 strana teksta svedočenja i svojevrsnog vremeplova kroz različite segmente turbulentnog XX veka, obogaćeno i audio verzijama iskaza (preko qr koda), a to sve predstavlja samo izbor zahvaćen iz vrednog i dubokog rezervoara multimedijalnih izvora koje je autor svojim dugogodišnjim pregalaštvom omogućio i svima stavio na raspolaganje na veb sajtu Audio i foto arhiv Simić. Dostupnost izvora za proučavanje prošlosti, čak i za istoriju XX века, neminovno je ograničen i uslovljen fragmentarno dostupnim materijalom, koji se u javnim arhivima donekle ublažava simbiozom građe preuzete od organa državne uprave, sa onom koja u te institucije dospeva putem poklona i otkupa iz privatnih izvora. Međutim, višedecenijski zamah novih tehnologija i savremene metode obrade i prezentacije arhivske građe donose čitav spektar novih rešenja. Sajt novinara Dragoslava Simića već više od jedne decenije predstavlja jedinstven primer kako samo jedna veb prezentacija i nesebična volja pojedinca može da osvetli tragove proučavanja prošlosti na lako dostupan način. Bez preterivanja, u pitanju je poduhvat od višestrukog značaja za istoriografiju i kulturu, ne samo Srbije, već i čitavog prostora bivše Jugoslavije.

Slobodan Mandić, istoričar, arhivski savetnik (Istorijski arhiv Beograda).

Foto: Anđelko Vasiljević

Sa predstavljanja knjige Vek slikan mikrofonom Dragoslava Simića, održan 31. januara 2023. u Kolarčevoj zadužbini u Beogradu.

Prikaz sajta
Dragoslav Simić, Audio i Foto arhiv SIMIĆ, <http://www.audioifotoarhiv.com/> (20. XII 2010).

Historic England – Championing England’s heritage

admin

Historic England – Championing England’s heritage

Historic England – Championing England’s heritage <https://historicengland.org.uk> (16. III 2021).

Prеzеntacija javnе ustanovе zadužеnе za staranjе o istorijskim mеstima Englеskе, osim opštih informacija o radu tog vladinog tеla, sadrži i bogat digitalni rеpozitorijum i informacijе o arhivskoj građi. Unutar odеljka za prеtragu Listе objеkata еnglеskog nacionalnog naslеđa (Listing), sadržan jе rеgistar svih istorijskih zgrada, spomеnika, parkova, bašta i mеsta koji uživaju zaštitu državе, dok jе sеkcija Slikе i knjigе (Images & Books) primarno podеljеna u odеljkе za prеtragu fotografskog matеrijala, publikacija i knjiga u prodaji. Posеbno trеba istaći sеkciju Arhiv istorijskе Englеskе, koji jе donеdavno funkcionisao kao zasеbna web prеzеntacija institucijе pod čijеm okriljеm sе čuva prеko dvanaеst miliona fotografija, crtеža, izvеštaja i publikacija iz pеrioda od polovinе XIX vеka do današnjih dana. Na sajtu jе omogućеna prеtraga prеko milion objеkata iz riznica tog arhiva, uz mogućnost filtriranja prеtragе samo na rеzultatе obogaćеnе slikovnim prikazima. Na počеtnoj stranici Arhiva postojе i odrеđеnе cеlinе poput Fotografijе iz vazduha, a u okviru njih i vеzе ka posеbnim prеzеntacijama, poput Britanija odozgo koja sadrži prеtraživu kolеkciju od blizu sto hiljada fotografija. Bеz obzira na vеliku količinu pohranjеnog matеrijala, na ovom sajtu jе svе vеoma prеglеdno organizovano, urеdno sistеmatizovano i tеhnički adеkvatno podržano. Porеd istoričara, arhitеkata i dizajnеra u potrazi za inspiracijom, prеzеntovana građa jе takođе u fokusu istraživača porodičnе istorijе, koji na ovaj način dobijaju mogućnost uvida u fotografijе mеsta gdе su njihovi prеci živеli i radili. Obični građani su pozvani da iskažu svojе utiskе, ali i dostavе svojе prеdlogе o objеktima kojе trеba uvrstiti u prеzеntovani matеrijal, pa čak i dodеliti mu status zaštićеnog matеrijalnog dobra.

Slobodan Mandić, 16. mart 2021.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2020, str. 129-130.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXXVI”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2020, Bеograd, 2021, str. 129-133.

Documentation Center Nazi Party Rally Grounds

admin

Documentation Center Nazi Party Rally Grounds

Nuremberg Municipal Museums, Documentation Center Nazi Party Rally Grounds
<https://museums.nuernberg.de/documentation-center> (20. II 2020).

Prezentacija Muzeja grada Nirnberga sadrži segment posvećen okupljanjima Nacionalcosijalističke partije održavanim u ovom gradu od 1933. do 1938. godine. Muzejski Dokumentacioni centar posvećen ovoj temi osim što pruža sveobuhvatnu sliku nacionalsocijalističke diktature, omogućava i uvid u istoriju partijskih mitinga. Na sajtu su prikazani objekti iz Dokumentacionog centra poput štampanih govora Adolfa Hitlera iz 1929. godine, ili pres fotografija partije iz 1937. i 1938. godine. Pored virtuelne 3D šetnje bivšom stalnom muzejskom postavkom, platforma je iskorišćena i da pozove posetioce da prilože eksponate za izložbu Nirnberg mesto skupova nacističke stranke: nastup, iskustvo i nasilje, na čijoj postavci se trenutno radi, a koja bi trebalo da bude otvorena od februara 2021. do kraja 2023. godine.

Slobodan Mandić, 20. februar 2021.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2020, str. 102-103.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXXV”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2020, Bеograd, 2021, str. 101-106.

Fotoalbums Arius van Tienhoven, 1912-1915

admin

Fotoalbums Arius van Tienhoven, 1912-1915

Koninklijke Bibliotheek, Nationale Bibliotheek van Nederland, Fotoalbums Arius van Tienhoven, 1912-1915 <https://www.kb.nl/themas/geschiedenis-en-cultuur/moderne-geschiedenis/fotoalbums-arius-van-tienhoven-1912-1915> (12. III 2018).

Holandski lekar dr Arijus van Tinhoven (1886-1965) boravio je u Srbiji posredstvom Crvenog krsta tokom Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata (1912-1915) i tom prilikom napravio veliki broj vrednih fotografija na kojima su prikazane scene iz života, prizori sa beogradskih ulica i okolnih sela, drugih mesta (Skoplje, okolina Velesa, Pirot, Vranje, Valjevo), stanovništvo, medicinsko osoblje, ranjenici, oboleli, bolnice. Unuci doktora Van Tinhovena su 2015. godine ovaj materijal donirali Nacionalnoj biblioteci Holandije koja je primljene foto-albume digitalizovala i koji su sada dostupni na sajtu Biblioteke. Stranica sa koje je omogućen ulaz u tri foto albuma takođe sadrži i informacije o angažovanju dr Van Tinhovena u Balkanskim ratovima i u vojnoj bolnici u Beogradu, potom u Prvom svetskom ratu, Valjevskoj bolnici i učešću u komisiji za ispitivanje ratnih zločina austrougarske vojske u zapadnoj Srbiji, gde je doktor takođe angažovan i kao fotograf. Tu su i podaci o velikoj epidemiji stomačnog tifusa od kojeg je oboleo i doktor Van Tinhoven, nakon čega se marta 1915. vratio u Holandiju. Takođe, ovde možemo saznati i o njegovoj ljubavnoj vezi sa saradnicom, medicinskom sestrom Jakobom de Hrote koja se često pojavljuje na fotografijama, a sa kojom je 1916. godine stupito u brak i imao četvoro dece.  

Slobodan Mandić, 12. mart 2018.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2017, str. 127-128.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXVII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2017, Bеograd, 2018, str. 125-129

Bonus – pojedinačni albumi, novi linkovi ⬇️⬇️⬇️

➡️ Balkanoorlogen 1912-1913 I

➡️ Balkanoorlogen 1912-1913 II

➡️ Europeesche Oorlog 1914-1915 Servië

История России в фотографиях

admin

История России в фотографиях

Издательство Яндекса, История России в фотографиях <https://russiainphoto.ru> (28. XI 2017).

Izdavačka kuća ruske kompanije Jandeks u okviru programa kreiranog za razvoj i podršku obrazovnih projekata u digitalnom okruženju realizovala je nekoliko značajnih onlajn platformi vezanih za humanističke nauke. Pored projekata posvećenih izučavanju antičke istorije, obeležavanju stogodišnjice Februarske i Oktobarske revolucije, korisnici širom sveta mogu da uživaju u rezultatima velikog poduhvata posvećenog kreiranju otvorenog i javnog fotografskog arhiva, koji obuhvata preko jedan i po vek ruske istorije (1840-1999). Izuzetno moderna i tehnički veoma funkcionalna prezentacija trenutno sadrži preko sto hiljada fotografija, sabranih sa različitih strana – iz muzeja, arhiva, privatnih kolekcija, ali i dodatih od strane korisnika sajta. Za korišćnje ovog resursa u punom kapacitetu koji podrazumeva dodavanje fotografija i kreiranje spostvenih izložbi je nophodno registrovanje korisnika, što se može izvršiti veoma jednostavno, korišćenjem već postojećih naloga na drugim servisima (Яndeks, Odnoklassniki, VKontakte, Google, Facebook, Twitter), ili kreiranjem namenske prijave. Početna stranica sadrži polje za pretragu koju je moguće izvršiti kombinovanjem ključnih reči sa autorom fotografije i izvorom (preko 150 institucija, oganizacija i privatnih kolekcija). Ispod polja za pretragu se nalazi vremenska linija kojom je moguće manipulisati u cilju dolaska do željene dekade/godine, zatim je tu i ulaz ka jednoj od ponuđenih izložbi sačinjenih na osnovu materijala sa sajta, a još niže je dat vizuelni pregled izabranog materijala po dekadama. Veliku količinu raznovrsnog materijala, koji uključuje i video snimke, moguće je pretraživati i prema dodatnim parametrima u ostalim odeljcima sajta, kao što su: izložbe, izvori, geografska lokcija, teme (ratovi i revolucije, arhitektura, pejzaži, transport, umetnost, zanimanja, industrija, svakodnevni život, životinjski svet, obrazovanje, mladost, stil). Napomenimo da je u kolekcijama moguće pronaći i 84 fotografije iz Beograda i Srbije iz 1944/1945 godine, autora Evgenija Ananjeviča Haldeja, sovjetskog fotografa i ratnog foto-reportera.

Slobodan Mandić, 28. novembar 2017.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2017, str. 98.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXV. Novo na ruskom Web-u”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2017, Bеograd, 2017, str. 95-100.

Pretraga slika Istorijskog arhiva Beograda

admin

Istorijski arhiv Beograda, ”Pretraga slika Istorijskog arhiva Beograda”

Istorijski arhiv Beograda, ”Pretraga slika Istorijskog arhiva Beograda”, u: Pretraga fondova i zbirki, <http://www.arhiv-beograda.org/index.php/rs/fondovi-i-zbirke/pretraga-fondova> (14. V 2014).

  • Stari i novi Beograd zimi - Kafana Albanija

Unapređena internet prezentacija Istorijskog arhiva Beograda, puštena u pogon početkom maja 2014. godine, u odeljku Fondovi i zbirke posetiocima daje i mogućnost pretrage arhivske građe preko Janus pretraživača (poput Gugla), u okviru koga postoji i izdvojena pretraga vizuelnog materijala u sekciji Slike. Iz 518 fondova i zbirki, i 98116 zapisa unetih u bazu, korisnici mogu dobiti informacije i za 3244 slikovna zapisa, od kojih je preko 1600 sa digitalnom kopijom dokumenta. Pretraga slika se vrši u polju Sadržaj gde se može koristiti cela reč, deo reči, ili dve reči spojene znakom (+), a filter omogućava izlistavanje rezultata sa digitalnom kopijom. Baziran na ISAD(g) međunarodnom standardu za opis arhivske građe, svaki dokument je opisan u nekoliko polja (signatura, nivo, naslov, količina, nastanak, sadržaj), a digitalna kopija je data u linkovanom polju sa nazivom Dodatak. Ovde treba istaći i da je ovo redak, ako ne i jedinstven slučaj, da na sajtovima naših arhiva postoje opisi, tj. informacije o arhivskoj građi do nivoa dokumenta.  Sa mogućnosti pristupa informacijama o arhivskoj građi, digitalnim kopijama fotografija i vizuelnom materijalu iz svojih fondova i zbirki, Istorijski arhiv Beograda svim zainteresovanim korisnicma pruža dodatni oblik upoznavanja sa bogatstvima koje čuva u svojim depoima, a time vrši i veoma važnu funkciju promovisanja svoje delatnosti putem savremenih tehnologija.

Slobodan Mandić, 14. maj 2013.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2013, str. 159.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XVII. Vizuеlno naslеđе Jugoistočnе Evropе”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2013, Bеograd, 2014, str. 155-159.

Muzej istorije Jugoslavije, Fototeka

admin

Muzej istorije Jugoslavije, Fototeka

Muzej istorije Jugoslavije,  Fototeka, 2012. <http://foto.mij.rs> (15. V 2014).

Nastao kao rezultat projekta digitalizacije bogate foto-građe Muzeja istorije Jugoslavije (MIJ) sajt Fototeka MIJ korisnicima pruža mogućnost vizuelnog onlajn doživljaja korišćenjem baze fotografija dostupnih na ovom mestu. Od preko 150.000 crno-belih fotografija i 800.000 negativa u posedu Muzeja, a koji pokazuju sve značajne događaje u kojima je učestvovao i kojima je prisustvovao Jospi Broz od 1947. do 1980. godine, do sada je u bazu uvršteno i onlajn dostupno 20.000 fotografija. Projektni zadatak koji su sebi postavili stručnjaci i saradnici MIJ u cilju iznalaženja novih pristupa kulturnom nasleđu, a koji podrazumeva unapređivanje dostupnosti muzejskog materijala i načina njegove eksploatacije, u mnogome je ispunjen ključnim elementima neophodnim za uspešnost ovakvog poduhvata: pregledan i jednostavan dizajn sajta, temeljno indeksiranje fotografija prema dobro odabranim kriterijumima, adekvatan softver, uputstvo za korišćenje fotografija, odličan tekst sa najvažnijim informacijama o samom projektu i projektnom timu (što i nije čest slučaj u inače retkim poduhvatima ovakve vrste kada su u pitanju sadržaji na srpskom jeziku na internetu). Najvažniju sekciju sajta predstavlja odeljak za naprednu pretragu digitalizovane fototeke koju je moguće pretraživati prema periodu, ključnoj reči, ličnostima, državama, mestima i bilaterarnim odnosima, a za svaki od ovih kriterijuma je moguće posebno izlistati spisak dostupnih indeksiranih reči. Korisnicima je takođe omogućeno i registrovanje na sajtu, da bi se kreiranjem spostvenog naloga mogla praviti galerija fotografija po sopstvenom izboru. Uz pretpostavku da će projektni tim u narednom periodu i dodatno poboljšati mogućnosti koje se pružaju korisnicima sajta, nadamo se da će biti ispravljeni i sitniji propusti, poput hronologije istorije Jugoslavije na mesečnom nivou, koja je data samo za januar i februar mesec (linkovi na početnoj stranici), ili povremena nemogućnost pristupa sajtu.

Slobodan Mandić, 15. maj 2013.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2013, str. 157-158.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XVII. Vizuеlno naslеđе Jugoistočnе Evropе”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2013, Bеograd, 2014, str. 155-159

FotoMuzej, virtuelni muzej srpske i svetske fotografije

admin

FotoMuzej, virtuelni muzej srpske i svetske fotografije

FotoMuzej, virtuelni muzej srpske i svetske fotografije <http://www.fotomuzej.com> (14. V 2014).

Sajt udruženja osnovanog sa ciljem prikupljanja, sistematizacije, definisanja i prezentovanja javnosti fotografije kao istorijskog i kultorološkog artefakta putem savremenih informaciono-komunikacionih tehnologija. Udruženje su osnovali Živojin Stevanović, Zoran Trtica, Nemanja Stanković, Miroslav Aleksandrić i Vladimir Janošev. Povezavši se zajedničkim interesovanjem prema tragovima prošlosti zapisanim na specifičnom medijumu (dagerotipija, ambrotipija, ferotipija, negativ na staklenim pločama, foto-negativ i fotografija) članovi udruženja napravili su zbirku od oko sto hiljada fotografija, a na sajtu je pohranjeno oko tri hiljade fotografija i podaci o 185 srpskih fotografa i fotoateljea. Iako sa komercijalnim domenom i mogućnosti kupovine fotografija, originala ili replika, knjiga, mapa i drugih dokumenata, posetioci sajta na ovom mestu imaju i niz drugih mogućnosti, počevši od  pregledanja dostupnog vizuelnog materijala, u sekcijama Izložbe u muzeju, Istorijski izvori (Fotografije iz knjiga, Mape), Istorija fotografije (Fotografija u svetu, Stara srpska fotografija), Ateljei, a u okviru istih sekcija nalazi se i veliki broj odrednica i informacija o najrazličitijim aspektima istorije fotografije. Posebno treba istaći odeljak Rečnik / Pojmovnik gde su uvršteni brojni pojmovi čije poznavanje je neophodno svakome ko se zanima za ovo važno područje proučavanja prošlosti putem vizuelnih tragova.

Slobodan Mandić, 14. maj 2013.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2013, str. 156-157.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XVII. Vizuеlno naslеđе Jugoistočnе Evropе”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2013, Bеograd, 2014, str. 155-159

Arhiv fotografije

admin

Arhiv fotografije
*Wayback Machine (MAY 21 2013)

Arhiv fotografije, 2012, <http://www.arhivfotografije.com> (30. IV 2013).

Digitalizacija fotografske građe i stvaranje jedinstvene, javne baze podataka,  predstavlja osnovnu aktivnost udruženja Arhiv fotografije, osnovanog sa ciljem promocije fotografije kao kulturnog nasleđa. Internet prezentacija Arhiva pretstavlja osnovni vid informisanja javnosti o radu organizacije u čijim aktivnostima učestvuju i druge ustanove i organizacije kulture, privatni kolekcionari, i drugi stručnjaci za fotografiju. Pored veb sajta i elektronske baze fotografija, Arhiv svoju delatnost promoviše i drugim aktivnostima poput istraživanja fotografije iz perspektive istorije i teorije fotografije, kulturologije, humanističkih nauka, kao i edukacijom šire publike i promocije fotografije kao kulturnog i intelektualnog nasleđa, izložbama, seminarima, štampanim materijalom i sl. Početna stranica sajta Arhiva izuzetno je dobro koncipirana. Središnje mesto zauzimaju polja za naprednu pretragu baze digitalnog foto arhiva, a pretragu je moguće vršiti prema autoru fotografije, mestu nastanka, veku i rasponu godina, državi, tehnici i ključnoj reči. Ispod polja za pretragu smešteni su linkovi sa uvodnicima za rubrike koje sadrže vesti, tekstove iz istorije fotografije i poziv na saradnju. Ono što bi u vezi ove prezentacije naročito trebalo istaći je nepogrešiv utisak da je sajt kreiran od strane lica istinski zainteresovanih za čuvanje fotografskog kulturnog blaga, ali i to da je ovo jedan od retkih primera kod nas da su sadržaji na internetu koji posetiocima nude mogućnost uživanja u fotografijama kao svedočanstvima proteklih vremena izuzetno dobro organizovani i pregledno dati.

Slobodan Mandić, 30. april 2013.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2012, str. 149.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XVI”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2012, Bеograd, 2013, str. 147-151.

Skarabej – Muzej Odbačenih Fotografija

admin

Skarabej – Online Muzej Odbačenih i Zaboravljenih Fotografija

Anton Petrović, Tamara Ražov, Skarabej – Online Muzej Odbačenih i Zaboravljenih Fotografija, <http://skarabej.com/hrvatski/> (21. XII 2010).

Sajt Skarabej stvoren je u čast anonimnih ljudi iz celog sveta, a nastao je kao inspiracija onim što ljudi bacaju, zaboravljaju, ili onim što im se čini nevažnim. Reč je, zapravo, o Onlajn muzeju odbačenih i zaboravljenih fotografija, koje su pronađene kao odbačene, zaboravljene, ili izgubljene, na buvljacima, starim tavanima, u podrumima, ili na otpadima u Pragu, Zagrebu, Zadru, Splitu, Karlovcu, Petrinji, Topuskom, Vukovaru, Osijeku, Mostaru, Sarajevu, Konjicu, Travniku, Beogradu, Subotici, Čačku, Barseloni, Roterdamu, Utrehtu, SAD-u…Namera autora sajta je da stvore arhiv sećanja na nepoznate ljude i događaje, i učine ih pristupačnim svima koji to žele. Arhiv trenutno sadrži preko tri hiljade fotografija koje su razvrstane u nekoliko tematskih grupa (galerija): Grupne, Lica, Nas dvoje, Pojedinačne, Sahrane, Venčanja, Za stolom. Za svaku pojedinačnu fotografiju je dato nekoliko osnovnih podataka, ukoliko su poznati: gde je pronađena, ko je pronašao, koja porodica je na fotografiji, koliko puta je otvorena. Posetioci sajta i sami mogu poslati svoje porodične, ili fotografije koje su negde pronašli, i tako pridoneti kolekciji. Tu su još i rubrike: Knjiga gostiju, Kontakt, Impresum, Mediji o sajtu, Uslovi korišćenja. S obzirom da fotografije potiču iz celog sveta, sajt je urađen dvojezično, na hrvatskom i na engleskom jeziku. Internet arhivi poput Skarabeja, ne samo što uz pomoć novih tehnologija čuvaju od zaborava i nestanka vredne istorijske izvore, već sadrže materijal koji može poslužiti i kao značajna umetnička inspiracija, kao što je to slučaj sa srpskim strip umetnikom Sašom Rakezićem (alias Aleksandar Zograf).

Slobodan Mandić, 21. decembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2010, str. 127.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) X”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2010, Bеograd, 2011, str. 123-127.