Digitalna istorija

web adresar, internet sajtovi i digitalni alati: istorija, istoriografija, arhivistika

Tag: modern history

Ψηφιακή Πύλη Αρχείων 1922

admin

Ψηφιακή Πύλη Αρχείων για το 1922

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Ψηφιακή Πύλη Αρχείων για το 1922
 <https://archives1922.gak.gr> (20. II 2023).

1922 Archives Digital Portal

Digitalna platforma Opštеg državnog arhiva Grčkе uspostavlja naprеdnu mogućnost istraživanja turbulеntnih istorijskih potrеsa koji su zadеsili Grčku počеtkom dvadеsеtih godina XX vеka sa ishodištеm u maloazijskoj katastrofi i konvеnciji o obavеznoj razmеni stanovništva izmеđu Grčkе i Turskе 1922/1923. godinе. Iako nominalno usmеrеn na 1922. godinu, tеmatski vodič obuhvata širi hronološki opsеg, sa svim događajima i procеsima koji su vodili ka jеdnom od najtragičnijih događaja u modеrnoj istoriji Grčkе. Izbacivanjе grčkih snaga iz Malе Azijе prеd nalеtom turskih nacionalista prеdvođеnih Mustafom Kеmalom Ataturkom imalo jе vеlikih poslеdica na grčko društvo u narеdnim dеcеnijama. Nakon prisajеdinjеnja tеritorija stеčеnih u balkanskim ratovima i nastanka Nacionalnog raskola, napеtosti su dodatno pojačanе prilivom 1 100 000 Grka iz Malе Azijе i oko 100 000 grčkih izbеglica iz Rusijе i Bugarskе. Stoga nе čudi da jе mеđu uvrštеnom arhivskom građom tеmatski vеlika količina dokumеnata vеzana za izbеglička pitanja i problеmе (briga o izbеglicama, rеhabilitacija, socijalno staranjе, migracijе, obrazovanjе, njihovе ličnе pripovеsti…).

Ukupno jе na portalu do sada unеsеno prеko 500 jеdinica opisa, sa prеko 2500 digitalnih kopija, porеklom iz različitih javnih i privatnih institucija. Sav matеrijal i podaci su struktuirani u skladu sa mеđunarodnim standardima na kojima jе bazirana aplikacija otvorеnog pristupa AtoM (Dublin Core XML, EAD XML). Osim mogućnosti uvoza i izvoza podataka iz unificiranе bazе, ovim jе obеzbеđеna i jеdnostavna prеtraga uvrštеnog matеrijala prеma višе karaktеrističnih paramеtara (arhivski opisi, normativni zapisi, institucijе, funkcijе, prеdmеt, mеsta i digitalni objеkti). Porеd web sajta posvеćеnog Lozanskom miru iz 1923. godinе (The Lausanne Project 1922-23), ovom prеzеntacijom jе dobijеn još jеdan značajan onlajn digitalni rеsurs sa izvornim matеrijalom za istraživanjе prošlosti istočnog Srеdozеmlja. 

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2023, str. 143-144.

Slobodan Mandić, ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XLII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2023, Bеograd, 2023, str. 143-147.

Anemi – Digital Library of Modern Greek Studies

admin

Anemi – Digital Library of Modern Greek Studies

Anemi – Digital Library of Modern Greek Studies <https://anemi.lib.uoc.gr> (25. X 2022).

Anemi – Digital Library of Modern Greek Studies

Digitalna biblioteka modernih grčkih studija je pokrenuta još 2006. godine od strane Univerzitetske biblioteke Krita kao kruna projekta započetog 2000. godine. Obogaćivanja sadržaja Biblioteke je nastavljano sve do maja 2009. godine. Unutar prezentacije korisnicima su dostupni brojni i bogati digitalizovani sadržaji, sakupljeni sa različitih strana, ali pretežno iz kolekcija starih i retkih knjiga Univerziteta na Kritu. Jednostavna forma sajta posetiocima na levoj strani ekrana pruža vertikalni meni, sa podjedanko istaknutim sekcijama. Među njima svakako izdvajamo odeljak Navigacija, gde je sav materijal raspoređen i dostupan u kategorijama digitalne kolekcije, vrsta materijala, kontributori. Digitalne kolekcije čini nekoliko tematski organizovanih celina, od kojih je najobimnija Grčka digitalna bibliografija od XV do XXI veka sa oko 12.500 jedinica, odnosno dostupnih knjiga u digitalnom obliku. Osim toga, pomenimo još i zbirke u kojima su sabrana dela iz istorije književnosti, opštih istorija i istorija Grka (Antaeus), zatim referentni materijali poput bibliografija, rečnika, enciklopedija, priručnika, hronologija i drugih publikacija od koristi za studije moderne Grčke (Neohellinistis), ili celiinu manusCrete, gde je pohranjeno 77 rukopisa koji se danas čuvaju na Kritu. Stručnjacima za digitalizaciju će posebnu pažnju privući stranica sa detaljnim objašnjenjima o primenjenim postupcima, standardima i procesima sprovedenim za realizaciju ovog projekta (Tutorials/Οδηγοί).

Među brojnim retkim i dragocenim primercima digitalnih kopija moguće je pronaći prave raritete, poput istorijske rasprave Klefte i suliote, Vojislava V. Rašića, štampane u Beogradu 1892. godine. Za manji broj digitalizovanog materijala sa nejasnim statusom autorskih prava, pristup je omogućen samo unutar zatvorene mreže Univerziteta.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2022, str. 99-100.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XLI”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2022, Bеograd, 2023, str. 99-104.

Jevrejska digitalna zbirka

admin

Jevrejska digitalna zbirka

Istorijski arhiv Beograda, Jevrejska digitalna zbirka <https://jdz.arhiv-beograda.org/> (2. III 2021).

Nastala kao rezultat trogodišnjeg istraživanja fondova i zbirki Istorijskog arhiva Beograda Jevrejska digitalna zbirka od 2021. godine je dostupna preko namenski kreirane internet prezentacije u režimu otvorenog pristupa. Nakon pregledanja, izdvajanja, analitičke obrade i skeniranja većine od oko 60 hiljada predmeta, stvorena je jedinstvena tematska celina koja se odnosi na život beogradskih Jevreja od kraja XVIII do polovine XX veka. Kao rezultat finalne digitalne obrade arhivske građe omogućena je napredna pretraga, koja osim pretrage prema unetoj frazi takođe poseduje filtraciju prema dvadesetak ponuđenih tema, fondu/zbirci, pojmovnom registru i zanimanju, godini nastanka. Celokupan sadržaj sajta, uključujući i analitičke opise predmeta dat je na srpskom i engleskom jeziku. Tematski odabir građe uključuje i predmete u vezi sa holokaustom, a zajedno sa ranije kreiranom bazom podataka zatočenika logora Sajmište Arhiva Beograda, čini zaokruženi okvir za istraživanje tragične sudbine beogradskih Jevreja. Kao rezultat ovog arhivističkog poduhvata možemo reći da je nastala jedinstvena digitalna platforma koja po prvi put, ne samo u regionalnim okvirima, praktično omogućava istraživanje pojedinih tema bez ikakvog fizičkog prisustva na mestu u kojem je građa pohranjena. Svakako da bi ovaj impresivan rezultat bio pojačan da su na sajt osim postojeće male galerije dokumenata uvršteni i neki dodatni propratni sadržaji, poput prigodnih članaka, odabrane bibliografije, interakcije sa korisnicima, ili objava o registrovanim istraživanjima nastalim na osnovu ovde dostupne građe.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2021, str. 97-98.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXXIX”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2021, Bеograd, 2022, str. 93-98.

The Trans-Atlantic Slave Trade Database

admin

The Trans-Atlantic Slave Trade Database

Voyages: The Trans-Atlantic Slave Trade Database,  <http://www.slavevoyages.org> (20. I 2017).

Projekat Baza podataka transatlantske trgovine robljem nastao je s namerom da učini dostupnim rezultate višedecenijskih istraživanja o najvećem prinudnom kretanju ljudi u istoriji. Do sredine 19. veka trgovina robovima je predstavljala najvažniji demografski rezervoar za naseljavanje ispražnjenih prostora obe Amerike nakon nestanka indijanske populacije. Internet prezentacija je pripremana dve godine u zajedničkoj saradnji multidisciplinarnog tima sastavljenog od istoričara, bibliotekara, kartografa, programera i Web dizajnera i uz konsultacije sa naučnicima sa evropskih, afričkih, južnoameričkih i severnoameričkih univerziteta. Baza podataka sadrži informacije o blizu 36.000 transportovanih kontingenata robova u periodu od XVI do XIX veka, u kojima je registrovano preko deset miliona Afrikanaca (procena je da ukupan broj dostiže 12,5 miliona). Pored toga, istraživači i posetioci ovde imaju na raspolaganju i razne druge prateće sadržaje poput vodiča za razumevanje i korišćenje baze podataka i sajta, uvodnih mapa, eseja, vremenske lente i hronologije, digitalnih kopija dokumenata, bogatog ilustrativnog materijala, baze podataka afričkih imena, edukativnog materijala (planovi nastavnih časova i Web resursi), kao i veoma detaljnih podataka o samom projektu i njegovom istorijatu (počeci sakupljanja neobjavljenih izvora, njihovo kodiranje u mašinski čitljiv format i dalja automatska obrada sežu do kasnih 1960-ih godina). Projekat bi u budućnosti trebalo da uključi i segment kretanja afričkog stanovništva unutar američke trgovine robljem, jer su skorašnja istraživanja pokazala da je oko 25% dopremljenih Afrikanaca ubrzo ukrcavano na drugi brod i upućivano na neku drugu destinaciju u obe Amerike. Prezentacija je dostupna na engleskom i portugalskom jeziku.

Slobodan Mandić, 20. januar 2017.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 2, 2016, str. 137-138.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XXIII”, u:
Godišnjak za društvеnu istoriju 2, 2016, Bеograd, 2017, str. 137-139.

British Printed Images to 1700

admin

British Printed Images to 1700

British Printed Images to 1700, <http://www.britishprintedimagesto1700.org.uk> (24. V 2012).

Pretraživa baza podataka koja sadrži nekoliko hiljada printova i ilustracija iz knjiga iz perioda rane moderne istorije Britanije čini srž prezentacije projekta Britanske štampane slike do 1700. godine. Većina slika u bazi potiče iz Odeljenja za štampu i crteže Britanskog muzeja, ali su zastupnjene i druge britanske institucije. Pretraživanje baze i razgledanje impresivne kolekcije ilustracija je omogućeno prema pet osnovnih kategorija (izdavaču, ličnostima prikazanim na ilustracijama, predmetnom katalogu, datumu, tehnici), a izvodljivo je i kombinovanje različitih kriterijuma pretrage. U svrhu boljeg razumevanja raspoloživog materijala sajt sadrži i dodatne odeljke gde posetioci mogu da saznaju i prošire svoja znanja o tehnikama štampe i istoriji štamparstva u tom periodu, a tu je i istoriografski pregled radova o ovoj temi od 18. veka do danas, zatim direktorijum štampara, izdavača i trgovaca knjigama, kao i spisak literature i preporučenih linkova.

Slobodan Mandić, 24. maj 2012.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 3, 2011, str. 137.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) XIII”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 3, 2011, Bеograd, 2011, str. 137-141.

Modern History in the Movies

admin

Modern History in the Movies

Paul Halall (ed), Fordham University,”Modern History in the Movies”, у: Internet History Sourcebooks Project, 08. V 2002,  <http://www.fordham.edu/halsall/mod/modsbookmovies.html> (28. XI 2010).

U okviru prezentacije Internet History Sourcebooks Project Fordam univerziteta u odeljku posvećenom izvorima za modernu istoriju nalazi se i stranica sa linkovanim naslovima igranih filmova sa tematikom iz ovog istorijskog perioda. Grupisani hronološko-tematskim redom u preko dvadeset celina (od evropske ekspanzije i kolonijalizma, renesanse, reformacije i katoličke reformacije, preko naučne, industrijske, francuske i američke revolucije, raznih tema iz dugog XIX veka, sve do svetskih ratova, međuratnih nevolja, sovjetskog eksperimenta, savremene istorije 1945-1989 i vizija budućnosti) svaka filmska odrednica sadrži naslov sa linkom prema datom filmu na Internet filmskoj bazi podataka (IMDb), godinu proizvodnje, imena reditelja i glavnih glimaca i veoma kratak opis. Većinom je u okviru tih osnovnih podataka navedena i dužina trajanja filma. Kreirana 1997. godine, a poslednji put izmenjena 2002, ova stranica, uprkos činjenici da je u prvom redu namenjena učenicima, studentima i nastavnicima radi lakše vizuelizacije perioda koji izučavaju, biće korisna svima koji se zanimaju za filmsku ekranizaciju određenih tema iz prošlosti. Isto tako, ona predstavlja dobar primer kako se u okviru jedne prezentacije sa istorijskim sadržajima postavljaju korisne informacije putem povezivanja sa drugim lokacijama, gde je glavni posao probiranje dostupnog materijala širom mreže, a potom sledi konceptualno uklapanje u sopstvenu prezentaciju. Takođe, u odeljcima sajta posvećenim antičkoj i istoriji srednjeg veka, nalaze se stranice sa linkovanim spiskovima igranih filmova načinjenih po istom principu, a kojima je moguće pristupiti i sa ove stranice. 

Slobodan Mandić, 28. novembar 2010.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1, 2010, str. 116-117.

Slobodan Mandić ”Prikazi sajtova (Web adrеsar) VIII. Film”,
u: Godišnjak za društvеnu istoriju 1, 2010, Bеograd, 2011, str. 115-123.

Internet History Sourcebooks Project

admin

Internet History Sourcebooks Project,
Paul Halsall created 26 Jan 1996: latest revision 2 January 2020. (24. VI 2020).

Paul Halsall (ed), Internet History Sourcebooks Project, 22. VII 2006, http://www.fordham.edu/halsall (04. IX 2006).

Pod uredništvom američkog vizantologa Pola Halsala (Paul Halsall) i uz tehničku podršku Odeljenja za istoriju Fordam Univerziteta (Fordham University) Internet History Sourcebooks Project (IHCP) već čitavu deceniju uspešno, ali i sa razlogom, održava reputaciju jedne od najnezaobilaznijih Web lokacija od šireg interesa za istorijsku nauku. Tu se mogu pronaći brojni tekstovi, naučne rasprave, kao i izvorni materijal preveden na engleski jezik, od antike i dela antičkih istoričara do savremene istorije, kao i spisak brojnih istorijskih (igranih) filmova snimljenih sa tematikom iz određenog istorijskog perioda. Snalaženje na ovom sajtu je olakšano izuzetnom preglednošću dostupnoga materijala, uz važnu napomenu da  se veliki broj dokumenata kojim se pristupa sa ove lokacije zapravo nalazi van ovoga sajta, a ovde su postavljeni samo linkovi ka njima. Radi lakšeg snalaženja, svaki vremenski period je dodatno podeljen u niz podgrupa, kao što su npr. u okviru moderne istorije: reformacija, Francuska revolucija, 1848 godina, Američki građanski rat, Velika depresija, svakodnevni život, bipolarni svet, Evropa posle Drugog svetskog rata, pop kultura, itd. O popularnosti ovoga sajta dovoljno govori podatak da je samo početna stranica izvora za srednjovekovnu istoriju posećena preko deset miliona puta od januara 1996. godine.digitalne kolekcije dokumenata.

Slobodan Mandić, 4. septembar 2006.

Originalno objavljeno u Godišnjaku za društvenu istoriju 1-3, 2005, str. 243.

Слободан Мандић ”Прикази сајтова (Web адресар)”, у: Годишњак за друштвену историју 1–3, 2005, Београд, 2006, str. 243-253.